Батуева Василиса Шариевна,
Дээдэ Ивалгын дунда һургуули
 
ТЕМЭ: ЛЕКСИКЭ
Зорилгонууд:
«Лексикэ» гэһэн һалбари хэр зэргэ ойлгооб гэжэ шалгаха. Фонетическэ шүүлбэри хэхэ дадал шадабарииень үргэдхэхэ.
Холбоо аман ба бэшэмэл хэлэлгэ хүгжөөхэ.
Хэшээлэй түхэл:
Хүндэ туһатай, ажалда дуратай үхибүүдые хүмүүжүүлхэ.
Янза:
Эрдэм мэдэсэ тобшололгын ба гуримшуулгын хэшээл(онсодхон шалгалгын хэшээл).
Онол арга:
Хэшээл – наадан
Хэшээлэй түсэб:
Дифференцированна, һануулжа ойлгуулгын, шалгалгын.(Дутуу дундануудые элирүүлгэ)
1. Эмхидхэлэй үе.
2. Гэрэй даабари шалгалга.
3. Дабталга
а) Асуудалнуудта харюу үгэлгэ
б) Словарна диктант
в) Наадан, мүрысөөн
г) Фонетическэ шүүлбэри
д) Зурагаар хүдэлмэри хэхэ
е) Гэрэй даабари
4. Хэшээлэй дүн
Хэрэгсэл:
Ном, самбар, бүмбэгэ, сигнальна карточканууд, зураг.
Ябаса:
 
Шатанууд ба
хэрэглэхэ зүйлнүүд
Багшын хүдэлмэри
үхибүүдэй хүдэлмэри
1. Эмхидхэлэй үе.
Багшын оролто үгэ. Хэшээлэйнгээ зорилготой танилсуулха.
 
2. Гэрэй даабари.
(Самоконтроль)
Упр. 185. Үгэнүүдтэй антонимуудые тааруулжа бэшэхэ. Гэрэй
даабари самбар дээрэ бэшээтэй байха.
Багша тобшолол хэхэ.
1. Һурагша гэрэйнгээ даабари уншана.
Һурагшад самбар дээрэһээ хаража шалгаха, алдуунуудаа заһаха.
3.Дабталга.
а) асуудалнуудта харюу үгэлгэ (мотивация)
Багша асуудалнуудые табина.
1. Бидэ ямар раздел (Һалбари) гаража дүүргээбибди?
2. Лексикэ гэһэн һалбари юу үзэдэг бэ? Ямар үгэһөөгарааб? Лексикэ гэжэ бидэ юуе хэлэнэбибди?
3. «Фонетикэ», «Графика» гэҺэн раздел юу үзэдэг бэ?
Багшын тобшолол.
Даабари үгэлгэ:
Карточка №1. Олон удхата үгэнүүд. Нэгэ удхата үгэнүүд.
Һурагшад харюусана:
1. Лексикэ.
2. Лексикэ греческэ үгэһөө гараа «лексис» - «үгэ», буряад
хэлэнэй баялиг шэнжэлдэг.
3. Фонетикэ - абяануудые
Графика - үзэгүүдые
Самбарта 2 Һурагшад гараха.
2 карточкануудые хэрэглэхэ (актуализация знаний учащихся) Һайн һурадаг 2 һурагшасамбарта ажаллана
2-2 мэдүүлэл зохёожо бэшэхэ.
Карточка №2. Эдэ үгэнүүдтэ синонимуудые тааруулжа бэшэхэ.
Морин, дархалха, бартахи, мантан, хооллохо, тайбан, нойрсохо, булиха, аалин, ухаатай.
Һурагшадай ажаллажа байха үедэ багша мүрысөө үнгэргэнэ.
1 һурагша мэдүүлэлнүүдые зохёожо, самбар дээрэ бэшэхэ, дүримыень хэлэхэ (тайлбарилха).
2-хи һурагша даабари дүүргэнэ.
Хүлэг, урлаха, баабгай, томо, эдеэлхэ, амгалан, унтаха, илаха, намдуу, сэсэн.
Мүрысөөн «Хэн түргэн бэ?» (активизация знаний учащихся, организация активной учебно-познавательной деятельности)
«Хэн түргэн бэ?». Хэн олон эхир үгэнүүдые һананаб? Сээжээр мэдүүлэлнүүдые зохёохо.
К - 1, К - 2. самбарта гараһан һурагшадай харюу шагнаад, багша һурагшадтаяа хамта тобшолол хэнэ үримүүдыень хэлүүлхэ).
Олон удхата үгэнүүд гэжэ ямар үгэнүүдые хэлэдэг бэ? Синонимууд гэжэ ямар удхатай үгэнүүд бэ?
Һурагшад эхир үгэнүүдтэй мэдүүлэлнүүдые зохёоно.
Самбарта гараһан һурагшад
харюусана.
Бэшэһурагшад дүримүүдые хэлэнэ, тобшолол хэнэ.
Словарна диктант.
(взаимопроверка)
15 үгэнүүдһээ бүридэһэн словарна диктант бэшэхэ.
Багша антонимуудтай мэдүүлэлнүүдые уншаха.
словарна диктант бэшэхэ
Бэшэмэл хүдэлмэри.
Мүрысөөн «Хэн анхаралтайб?»
Орой болоһон хойно хадын оройдо гарабаб. Орон дээрээ хэбтээд, нютаг орон тухайгаа шэбшэнэб. Голой эрье дээрэ тарган эрье бэлшэнэ.
Ямар удхатай үгэнүүдые сэхэ, ямарые шэлжэһэн удхатай гэдэг бэ? Сэхэ удхатай үгэнүүдые нэрлээ һаамни, улаан үнгэтэй карточкануудаа үргэхэт, харин шэлжэһэн удхатай үгэнүүд һаань, ногоон үнгэтэйе үргэхэт.
Үшөөямар темэ гараа һэмбибди? Дүрим хэлүүлхэ.
Һурагшад омонимуудые олохо.
Орой, орон, эрье.
Сэхэ ба шэлжэһэн үгэнүүд.
Булад зүрхэн. Алтан rap. Буладхутага. Алтан бэһэлиг. Хүйтэн хараса.
Хүйтэн үбэл. Зөөлэн зан. Зөөлэн үбһэн.
Антонимууд. Дүрим хэлэнэ, жэшээнүүдээр баримтална.
Наадан.
(бүмбэгэ хэрэглэхэ).
Фонетическэ шүүлбэри:
Багша үгэ хэлээд лэ, 1 һурагшада бүмбэгэ шэдэнэ.
Залуу, түргэн, халуун, эртэ, ехэ, үндэр, хара, урда, иимэ, гүйнэ, нарин.
Багша тобшолол хэнэ. «Лексикэ» гэһэн һалбари хэр зэргэ ойлгооб гэжэ дүн гаргана.
Фонетическэ шүүлбэри: эрье, аян, бээлэй.
Бүмбэгэ абаһан һурагша антоним нэрлэнэ.
Хүгшэн, удаан, хүйтэн, орой, бага, һүни, сагаан, хойно, тиишээ, набтар, байна, буун.
Дэбтэр соогоо бултадаа даабари дүүргэнэ.
Самбар дээрэ зүб харюу урид бэшэхэ. (самоконтроль)
Зурагаархүдэлмэриүнгэргэхэ.
Самбараа нээжэ, шалгалта хэхэ.
Ном соо үгтэһэн зурагаар аман хөөрэлдөөүнгэргэхэ. Упр. 169. «Фермэ дээрэ» гэҺэн темэдэ хоорэлдэхэ.
Һурагшад шалгаха.
1-дэхи бүлэг- һурагшад өөһэдынгөөһһанамжануудые хэлэнэ.
2-дохи бүлэг- багахан зохёолго бэшэхэ
3-дахи бүлэг-зураг дээрэ юу харанаб, үгэнүүдые бэшэхэ
Гэрэй даабари
109 н. шалгалтн асуудалнуудта бэлдэхэ. Упр. 189. кроссворд
Гэрэйнгээ даабари бэшэжэ абана.
Хэшээлэй дүн(анализ успешности усвоения материала и деятельности учащихся)
Багша хэшээлэйнгээ дүн гаргажа, сэгнэлтэнүүдые табиха, тайлбарилха.
Сэлнэлтэнүүдээ дневник соогоо табина.