ХОЁР ҮНДЭРЭЙНГӨӨ ОБОО ТАХИБА
 |
Агын тойрогой Шандали нютагаархид шүтэдэг хоёр уулатай, тахидаг табан обоотой юм. Эндэхи нютагайхид хоёр үндэр уулынгаа – Баруун үндэр баабайн (Даша-Дондог, 1154 метр үндэртэй), Зүүн үндэр эмгэйн (Һашан Гасал, 1107 метр үндэртэй) – обоо нёдондо жэл тахихадань, тэрээндэ хабаадаха золтой байгаа һэм.
Юрэ иимэ газарнууд нангинаар сахигдадаг. Түүхэ домогуудай ёһоор нангин ууланууд, обоо шулуунууд өөр өөрын эзэтэй, һахюуһатай гэжэ тоологдодог юм. Обоо хадаа эхэ-байгаалиин шэнжэ шанарые баридаг үргэлтэй, тахилгатай, һахюуһа ехэтэй нангин шүтөөнэй газар болоно. Обоо хадаа нютагай эгээл хүсэтэй эзэнэй – сабдагай байрладаг газар мүн.
Энэ үдэр Агын тойрогто табан ехэ обоо тахигдаһан байгаа:
Агын буряадуудые сахигша Алханын буурал баабай, Хоёр үндэрэй буурал баабай, Согто уулын буурал баабай, Ононой эрьедэ һүмэтэй Хаан уулын буурал баабай, Пүнсэг уулын буурал баабай – эдэ буурал баабайнартаа эндэхи нютагуудай зон үргэл мүргэл хэбэ. Шандали нютагай 500 гаран зон – үбгэд, хүгшэд, залуушуул, нарай нялха үхибүүд хоёр үндэрэйнгөө обоонуудта гаража, тахиһан байха юм.
 Баян-лама Алханада |
Хүнүүд гурбан ехэ сэржэм, хун сагаан хониной төөлэйнүүдые, сагаан эдеэнэй дээжэнүүдые обоогой алтан шэрээнүүд дээрэ табиба. Хажуугаарнь хүндын табагууд жэрылдэбэ. Агын дасанһаа унзад лама Бата, Даша, Бата, Бэлигтэ ламхайнар уригдажа, уншалга хээ. Эдэнэр бултадаа Шандали нютагһаа уг гарбалтайнууд юм. Энэ хэмжээ ябуулгын гол зорилго юун болоноб гэбэл, Хаан хурмаста тэнгэриһээ саг соогоо хура бороо оруулха, түрэл һайхан нютагтамнай амгалан байдал тогтоохо гуйлтатайгаар хүнүүд нютагайнгаа эзэдтэ хандаба гээшэ.
 Шэнэхээнэй Баян-Хушуун обоо |
Сугларагшад иимэ үреэл айладхаба:
|
Хүлэр уулаяа тахижа, Хүжэ барижа мүргэе. Хүрэгтэй һайхан бурхандаа Зула барижа мүргэе. Үргэн дайдаяа тахижа, Үршөөл хутагтань хүртэе. Үбгэд, хүгшэдөө хүндэлжэ, Үреэл хайрадань хүртэе. Үреэлэйнгээ хүсэндэ Үедөө һайхан жаргая, Үлзы хутаг эдлэжэ, Үнэр баян жаргая. Архиин дээжэ сэржэмээ Абарагша Тэнгэридээ үргэбэбди, Аюуша торгон хадагаа Алтан дэлхэйдээ үргэбэбди, Сагаан эдеэнэй дээжэ Сэнхир Тэнгэридээ үргэбэбди, Сугларһан зонойнгоо хүсөөр Хамтын хэрэг бүтээбэбди. |
 Шэнэхээнэй Баян-Хушуун обоо |
Обоо тахилгада сугларагшад хашарһа мүнгэ, зуруул, орооһо, архиин дээжэ үргэбэ. Тиихэдээ “ОМ-А-ХУМ” гэһэн тарни уншаба. Обоо тахилгын түгэсхэлдэ хүнүүд даллага абаба.
 |
Обоо тахилгын дүүрэһэнэй һүүлээр хүнүүд доошоо голдо буужа, найр наада эмхидхэбэ. Бүхэ барилдаагаар, волейболоор, урилдаагаар мүрысөөн болоо һэн.
Нютагай шажанай эблэлэй толгойлогшо Юндэн Цыренович Раднаев, аха захатанай зүблэлэй түрүүлэгшэ Ойдоб Жамсоевич Цыденов түрүүтэй колхозой хүтэлбэрилэгшэд энэ хэмжээ ябуулга эмхидхэһэн байгаа гэжэ тэмдэглэлтэй.
Бата-Мүнхэ ЖИГЖИТОВ
Гэрэл зурагууд: Баян Цыденжапов, Наталья Уланова, Дугар Гармаев
| << гэдэргээ | гаршаг | саашаа >> |