ҮМЭДХЭЛ ҮМЭДХҮҮЛГЭ

Гэрэл зураг: Ван Сюэлинь

Басаганай эхэ эсэгэтэн худатандаа хубсаһа бэлэглэхые үмэдхэл үмэдхүүлхэ гэнэ. Зарим зон худа худагы хоёроо ами аминдань гү, али сугтань урижа ерүүлдэг һэн. Тиигэхэдээ баһал зониие уридаг, хурим хэдэг байгаа. Урагуудыньшье нүхэдтэеэ ерэдэг байгаа. Баһал шарууһан, баһал дүхэриг заһалган болоо ааб даа. Табаг мэдүүлэгдээд байхада, үмэдхэлөө үмэдхүүлжэ эхилдэг байгаа. Урид хэлсэһэнэйнгээ ёһоор, хэндэ ямар хубсаһа үмэдхүүлхэ байгаа һэм, тэрэнээ өөһэдынгөө талын хүбүүд, бэреэдтэ үгэхэдэнь, тэдэнь абаашажа, зорюулагдаһан хүнэйнь мүр дээгүүр нэмэрүүлдэг юм. Тиихэдэнь үмэдхэл үмдэһэн хүн бүхэн үреэлээ хэлээд, зоной урдуур ябажа, үмэдхэлөө харуулха юм. Үзэгшэд, илангаяа эхэнэрнүүд ехэл һонирхожо, тэрэ хубсаһынь урбуулжа, эрьюулжэ байгаад, ямар эдтэй, ямараар оёгдоһон ааб гэжэ шэнжэн барижа үзэгшэ бэлэй.

Баяшуул худа худагы хоёрһоо гадна хэдэн түрэлхидтэнь үмэдхэл үмэдхүүлдэг һэн. Дунда шадалтан үмэдхэл эхэ, эсэгэдэнь үмэдхүүлдэг байгаа. Дэгэл, самса, уужа, гутал, малгай гэхэ мэтэ хубсаһан үмэдхэлдэ ородог һэн. Дэгэлынь торгон, шэршүү, сэмбэ байгаа юм. Даалин болон юрын бүдөөр оёһон дэгэл үмэдхүүлдэггүй бэлэй.

Заримдаа хоёр худанууд, хоёр худагынууд үмэдхэл дээрээ тоосолдоод, арсалдаадшье абадаг һэн. Хүбүүнэй эсэгэ: «Та, худа, тэды толгой мал баряа гээшэ аабта даа. Теэд иимэ яндан дэгэл үмдүүлхээр бэшэ байгаат, тэрээндэмнай самса үмдүүлхээр аад, хадаг баряат» гэхэ мэтээр гомдол хэлэдэг, үмэдхэлынь голодог һэн. Басаганай эсэгэ: «Тиимэ мал барюулха ёһотой аад, тиимые барюулаа һэнта» гэхэ мэтээр нэгэ аргаяа оложо харюусадаг һэн.

Зарим зон худа урагуудтаа үмэдхэл үмэдхүүлхын тула урижа асардаггүй, харин түрэ дээрээ үмэдхүүлдэг һэн.


Лодон ЛИНХОВОИН


<< гэдэргээ гаршагсаашаа >>