ЛАМАНАР, ҺҮЗЭГТЭД
1774 ондо Байгалай зүүн хажууда засагай жасада татабари түлэлгэһөө сүлөөлэгдэһэн 617 лама тоологдоһон юм. Буряадта Сонгоол, Галуута нуурай, Түгнэ-Галтайн, Худанай дасангуудта хубарагуудые һургаха эрхэтэй, үшөө тиихэдэ ламанарые Монголдо һургаха арга байһан юм, Түбэдтэшье һураха ушарнууд байгаа. Хожомоо, XIX зуун жэл соо, бүхы дасангуудта хубарагуудые һургаха арга бии болоһон, тиигэжэ 1822 ондо Буряад орондо 2 502, 1831 ондо 4 637 лама тоологдодог байгаа. Тиигэжэ ламанарай тоо ургаһаар ургажа, 1861 ондо 10 000, 1916 ондо 16 000 ламанар байгаа гээд бүридхэгдэһэн байгаа.
Буддын шажанда орожо, шүтэгшэдэй тоо мүн лэ жэлһээ жэлдэ олошорно. Жэшээнь, 1822 ондо энэ шажанда ороһон 80 000 буряадууд тоологдобол, 1850 ондо 100 000, 1871 ондо 134 000, 1883 ондо 150 000, тииһээр XX зуун жэлэй 30-дахи хүлгөөтэ жэлнүүдэй үедэ бүхы буряадууд буддын шажанда һүгэдэнэ гээд тоологдоһон байгаа. Энэ үедэ Байгалай зүүн хажуугай бүхы буряадуудай 13-15 хүндэ 1 лама хүртэдэг болоод байһан юм.
Буряадай Буддын шажантанай Бандидо Хамба ламанарые нэрлэхэ болоо һаа:
| Дамба-Даржа Заяев | (1764-1777) |
| Содномпил Хэтэрхеев | (1777-1780) |
| Лубсан-Жимба Ахалдаев | (1780-1797) |
| Дымчик Ишижамсуев | (1797-1809) |
| Гаван Ишижамсуев | (1809-1839) |
| Чойбон-Доржи Ишижамсуев | (1839-1860) |
| Сан-Дэлэг Ванчиков | (1860-1872) |
| Чойёо Василиин | (1872-1873) |
| Шойдор Мархеев | (1873-1878) |
| Дампил Гомбоев | (1878-1896) |
| Чойнзон-Доржо Иролтуев | (1896-1911) |
| Даши-Доржи Итигилов | (1911-1918) |
| Намжил Лайдапов | (1918-1919) |
| Гуро Цыремпилов | (1919-1922) |
| Цэнгунжаб Баниев | (1922-1925) |
| Данжа Мунхэжапов | (1925-1932) |
| Лубсан-Нима Дармаев | (1947-1956) |
| Еши-Доржи Шарапов | (1956-1963) |
| Жамбал-Доржи Гомбоев | (1963-1980) |
| Жимба Эрдынеев | (1980-1990) |
| Мунко Цыбиков | (1990-1993) |
| Жамьян Шагдаров | (1993-1994) |
| Чой-Доржи Будаев | (1994-1995) |
| Дамба Аюшеев | (1995 онһоо) |
 Бандидо хамба лама Дамба Аюшеев |
| << гэдэргээ | гаршаг | саашаа >> |