АНАА ДАСАН
(урдань ба мүнөөдөө)

Энэ дасанай хубараг байһан
Цырендылыков Санжайжан
Ринчинович абынгаа, мүн эндэ
һураһан, хураһан бүхы үеын лама
хубарагуудай дурасхаалда
зорюулнаб.







Хоёр зуун жэлэй урда
Хориин тайшаанарай үргэлээр,
Тудхалта агуулын хормойдо
Томо дасан мүндэлөө.

Алиш тээгээ субаргатай,
Аржагар алтан толинуудтай,
Гандан Шаддублин һахилтай,
Гомбо Махагала сахюусантай,

Гайхамшаг һайхан ордон
Гурбан шулуун дабхартай.
Анаа дасан гэгдэжэ.
Алдаршаба жабхалантай.

Мянган бурхадай сэнтии
Мандалын дагшан орон.
Наян тохой Майдариин
Нам сагууһан оршон.

Ногоон-Дара эхын шүтээн
Үрил түрэдэг шэдитэй,
Үнэтэ ящир бүреэниинь
Үнгын эрдэни шэмэгтэй.

Долоон зуугаад ламанарынь
Зүмпрэл буухын убдистай.
Доншуур мааниин хүрдэниинь
Зүрхэн тарниин адистай.

Оройнь мүнгэн хонхониинь
Агаар сэлмээн жэнгирнэл.
Ара үбэрэйнь жалсангууд
Удхаар дүүрэн толорнол.

Наран ганжарынь гэрэлтэн,
Барга байдал гиигүүлээ.
Арбан нэгэн эсэгэтэн
Номой хүсээр гэгээрээ.

Буддын гүнзэгы номнолдонь
Бэшэржэ этигэмэй.
Боди гэгээн энэрэлдэнь
Түшэглэжэ һүзэмэй.

Истад ламанар бүридээд,
Ээлжээд, хуралнууд хурагдаа.
Үглөөнэй линхобоор һалбараад,
Үлзытэй дасамнай һалбараа.

Ехэ Цогчин голлонхой
Арбан найман тойронхой,
Түбэйнь олон дасангууд
Тобойлдожо бодоо юм.

Дүрбэн зүгтэнь дугангууд
Отогоорнь зоноо угтаа юм.
Табан зуугаад гэр байра,
Арбаад тойрон гудамжа.

Аалан голой шууюурта
Аралжаан дэлгэрээд шууяатай.
Хитадай хороон урматай
Худалдаан гүйнэ урагшатай.

Түүхэнь дасанай ехэ юм,
Түүрээбэл үльгэр юм.
Худанай нанса Дандарай
Шэрээтэ байгаа түрүүшын.

Эрхүүгэй зарлигаар 2-дугаарайнь
Шоймпол нирба Түбөөшын,
Дагба-Жалсан – Үльдэргын,
Лайдабай Намжил — Сэлэнгын,

Аюушын Галдан- Ара-Байсын,
Барын ламхай – Хэжэнгын…
Арбан гурбатай хубарагхан
Багшые дахан ерэлэй.

Эрдэмээр эндэ дээшэлһэн
Этигэлэй Хамба бэлэй.
Судар ном соо бэшэгдээд,
Сэмүүн сагшье ерээ һэн.

Бурхан шажан дэбһэгдээд,
«Бузар манан» гэгдээ һэн.
Тарниин хүсэ эдэлһэн
Түгэс номто изагууртан,

Һаруул суртал шудалһан
Һахил ехэтэ санваартан,
Һүрээтэй аюулда оробошье
«Этигэлээ» шэбшэн ябаа юм

Сүлэлгэ, түрмэ, туулгашье –
Сүмыень тэбшэн угтаа юм.
Һандаралые гэршэлһэн
Задаран унаһан дугангууд.

Мааниин абяа шэнгээһэн
Нангин обоо шулуунууд...
Ехэ дасан оройгүй
Ерүүл һалхин самнана.

Хоёр дабхарынь сонхогүй
Хооһоор зэнхын харлана.
Досоонь байһан шүтээнүүд,
Дээдын урлаг бүтээлнүүд,

Бусалтагүй дэгдэнхэй,
Нюугдаһаниинь олдожо эхилэнхэй.
Элинсэгүүдэй захяатай
Эртын ехэ баялигай

Шорой болоод хэбтэхэдэнь,
Дорой үзээд байхадань,
Улаан зүрхэн хайланал,
Уяран зосоо доһолнол.

Түгдэрхэй гэшхүүрэйнь
Табсангаар
Түмэн жиндагууд һүндэлөөл,
Хубилгаан мэргэд, тайшаанар,

Хаан тайжаш үнгэрөөл.
Үхэр бүреэгэй мөөрөөн
Соностожо үлэһэншүү,
Цамай дошхон бүжиглөөн
Дорьбоожо байһаншуу...

* * *

Гэрэл зураг: Сергей Конечных

Һайн тээшээ сагнай
Һаял наашаа эрьенхэй,
Гэлугба үндэр шажамнай
Гэдэргээ бусаад, һэргэнхэй.

Шэлэ хадаар манараад,
Шэнэхэн саһан бударна.
Мүнөөнэйнь дуган нээгдээд,
Мянган зуланууд бадарна.

Лэгсэг шэрээтэ урдалжа,
Ламанар хуралаа бүтээнэ.
Богдо-Зонхобоо магтажа,
Бултанай туһада зальбарна.

Үльдэргэ нютагай һүзэгтэн
Үргэлөө мэдүүлэн бэшэрбэй.
Цэрэнэй Дондог түрүүлэн
Сагаан хадагаа дэлгээбэй.

Зула хуралайнгаа ээлжээе
Гахай жэлтэн даабал даа
Ханда, Намжилма, Баярмаа гээд,
Тогоо барижа гарабал даа.

Олоной хэрэг бүтээгээд,
Урматай бусажа ябахадаа,
Норжима абгай эхилээд,
Урданайхяараа дуулалдаа.

Сугтаа ерэһэн залуушуул,
Серёжа, Зоригто, Балмасуу
Угсаатанайнгаа заншал.
Улам саашань дамжуулхал.

Анаа дасамнай үндыжэ,
Алтан ганжараа яларуулхал,
Үгэльгын эзэд хүсэлжэ,
Үндэһэн шажанаа мандуулхал.

* * *
Долоотой хубараг абамни
Гүйжэ эндхэнэ ябаал даа.
Һабаадуулагша һэн, барһамни,
Шойдор-жоодшо абгадаа.

Айлай эрхэ гансахан
Гэрээ һанажа гасалха.
Тэрьедээшье үзээ һэн,
Тиибэшье һургуули гараа һэн.

Үлгытэй нарай үеһээмни
Үдэшэ, үглөөнь соностоод,
Түгэд, монгол уншалгын,
Түргэн, хурса үгэнүүдынь

Сээжэдэмни шэнгэнхэй,
Санзай, хүжэнь тунанхай.
Бадарааһан зулынь гэрэл
Бүхэшэгүй мүнхэл юм.

Цырен-Ханда ДАРИБАЗАРОВА

<< гэдэргээ

гаршаг

саашаа >>