Адаг богоол зараса хүн дэмы ехэрхэхэ,

Арюун ном хэхэ даяаншанар дэмы гэгээмсэг байха,

Амитаниие тэдхэгшэ хаад ноёд хазагай ябаха —

Ай, энэ гурбуулаа гурим ёһонһоо этэгээд болой.

Бардам хэтэржэ, болошогүй үйлэдэ жүдхэхэ,

Баатар хэтэржэ, хүсэтэнтэй тэмсэхэ ба олониие харшалха,

Балмад хэтэржэ, эхэнэртэ ехэ этигэхэ ба

муу хүнтэй инаглаха —

Баһа энэ табуулаа дары балархын шалтагаан.

Эд малгүй мүртөө һайн эдеэн, хубсаһанда дурлаха,

Эгнэгтэ бусадһаа гуйжа байһан аад, дэмы дээгүүр аашалха,

Эрдэм бэлиггүй мүртөө дэмы сэсэ буляалдахые оролдохо —

Энэ гурбан ябадал хамаг зоной наадан болой.

Угһаа бодолгүй зарим зон өөрын нютаг орхёод,

Ушаргүй өөрэ газарта дэмы тэнэжэшье ябадаг.

Ухаа муутай хобдог шононууд ганьшогой сэсэгые

Улаан болохоорынь мяхан гэжэ һанаад гүйхэ мэтэ.

Ехэс хүниие холын дайсан хорлохонь үсөөн,

Юрэ дэргэдэ ойро байгшадайнь хоро хэхэнь олон.

Ехэ арсаланиие өөрын хорхой хазахаһаа бэшэ,

Юрэнхыдөө бусад амитад ерэжэ эдихэгүй мэтэ.

Үзүүр ехэ хүнэй бэедээ хоротой үйлэ хэбэл,

Өөрыень тэрэниие хэн абархаб.

Үльгэрлэбэл юумэ хараха гэрэл халхалбал,

Өөрэ юумэ үзэхын аргагүй болохо мэтэ.

Амарлингүй номхоноор ном үзэжэ һуугшадта

Асари харшалагша хүн муугай туйл болой.

Амияа абаржа ерэһэн хүндэ туһалангүй алабал,

Амитанда жэрхэгдэхэһээ бэшэ баатар нэрые олохогүй болой.

Адаг муу хүн өөртэнь туһа болохошьегүй һаань,

Амитаниие дэмы хорлохошье ушар байдаг.

Адлидхабал хорото могой садхалан байбашье,

Амитаниие үзэбэл уурлажа хорлохо мэтэ.

Амитан бүхэн хүсэлые жаргал хэмээн һанадаг болобошье,

Ашида тэрэниие эдлэһэн үрэ дүнгынь зоболон болохо байяа.

Архи уухые жаргал хэмээн бодожо дурлагша хүн

Асари һогтожо мунхархаяа жаргалда бодоһон болой.

Үнэн һайн эрдэмтэндэ олон зон дурлаха,

Үнэхөөр эрдэм һурахань өөрын хэшээлһээ болохо.

Өөрөө хэшээжэ эрдэм һураагүй һаа,

Өөрэ бусадта дэмы гомдон атаархаһанай туһагүй.

Үтэли хүнүүд ута наһа наһалхые хүсэбэшье,

Үтэлжэ зүнтэглэхэһөө баһа айжа байдаг.

Үтэлэнгүй ута наһа наһалжа үлэ болохо тула

Өөдэгүй тэрэ бодолынь буруу болой.

Эрдэмтэ мэргэн хүнэй хажуудань байтар

Эгүүридэ эрдэм һураагүй дэмы ябагша хүн

Үйлын үреэр эртэнэй мунхарһан болоод,

Үгы гэбэл ада шүдхэртэ эзэлэгдэһэн болой.

Алимад эд бараан, мал эдеэнэй бии байтар

Ашида эдлэжэ хэрэглэнгүй дэмы хадагалагша хүн

Асари эдэгэшэгүй үбшэнтэй буюу

Ай үгы һаа, бодото бэеэрээ бэрид болой.

Алибаа ном бүхэниие мэдэхэдээ мэргэн болобошье,

Абаряараа ном шудалангүй ябабал юунэй хэрэг бэ.

Арбай шэниисэ зэргын таряан олон байбашье,

Арьяатан барас, шононуудта тон хэрэггүй мэтэ.

Хэзээдэ жаргаха хубигүй муу амитанда

Хэды юумэн биишье һаань, эдлэжэ шадангүй зобохо.

Хирээ хэды үлэсэбэшье олоһоноо булажа табиха,

Хэзээшье садатараа эдижэ амаржахань маша үсөөн.

Ашида эдлэхэ, зарахагүй эд малаар баян болохо бөгөөсөө

Агуулыешье минии алтан гэжэ һанажа ябабаасуу

баһал боломойяа.

Абаридаа минии юумэн гэжэ һанахада адли бөгөөд,

Амараар эдлэхэгүй хадаа тон адли юм.

Үшүүхэн мэдэһэнээ хөөргэжэ дэмы балай үгэлэгшэ

Үлэ бираха мэргэдүүд маша олон байдаг болобошье,

Үнэхөөр һайтар мэдээд номшолон ябадаг

Үлэмжэ һайн мэргэд юртэмсэдэ маша хомор.

Эдир залуу үзэсхэлэн гоё гэрэлтэй болобошье,

Эрдэм соёлгүй болобол, олоной дунда үзэмжэтэй бэшэ.

Яруу дуута тугас һайхан үнгэтэй болобошье,

Илангаяа дээдэсэй шэмэгтэ орохогүй мэтэ.

Урлажа хэһэн модон хамар ба худалдажа абаһан хүбүүн

Урьһалжа абаһан шэмэг зүүдхэл ба хулгайлжа

абаһан эд зөөри,

Ухаанда һургаха багшагүй өөрөө һураһан эрдэм

Үнэндөө бусад олондо тоомжотой юумэн бэшэ,

Шухала туһалһан хүнөө мартажа, харин хорлогшо

Шанар муута тэрэ хүн удангүй хосорхо.

Шадалаа мэдэнгүй бусадта хараал ёро хэгшэ заримашуул

Саада хүнһөө урид өөртөө хорон болохошье ушар бии.

Эд малаа арьбадхажа баяжахые дурлабашье,

Эбыень олонгүй буруу ябабал, харин үгырхэ.

Эртэ сагта мүргэлдэжэ байһан хусын тархиин шуһые

Эрьюу нэгэ араата долёогоод тархияа хахалуулһан мэтэ.

Өөрын инаг амарагаа нюур дүүрэнээр хаража,

Өөрэ зониие нэн орхихо болоод хорлол бү үйлэдэ.

Үнэхөөр хурмаста мэтэ ехэ баян ноён болобошье,

Үзэһөөр байтар хайлаһан мэтэ булта зайлаюу.

Эртэ сагһаа һайхан ханилһан нүхэрөө орхёод,

Эдүүгээ шэнэ хүндэ бү ехээр этигэн найда.

Эртэ үни шара шубуунай хон хирээе шүтэжэ,

Эгүүридэ удангүй баларһан гэдэг үльгэр мэтэ.

Угһаа муу һанаатай хүниие хэды хайрлан тэдхэбэшье,

Угтаа өөрын хүбүүн мэтэ огто ябахагүй.

Уһые хэдышье арьялтар бусалгабашье,

Улаан гал боложо носохогүй мэтэ.

Ушартай юумэндэ хирэ соохононь сухалдахань,

Удхаараа зүбтэй бөгөөд хойшодоо тайбшаржа боломой.

Ушаргүйгөөр ходо ходо уурлан хэрэлдэбэл,

Угтаа тэрэ уурыень тарааха арга олдохогүй.

Үшүүхэн хүншье һаань шадалыень мэдэнгүй

Үзэжэ харамсаараа, дээрэлхэжэ бү доромжоло.

Үльгэрлэбэл Дадиваха нэрэтэй шубууе дэн ехээр

доромжолһонһоо

Үлэмжэ хүсэтэ Гарууди далайе шэргээһэн үльгэр мэтэ.

Амар ябахын буян барагдабал, хорото сэдьхэл түрэхэ,

Ашидын уг изагуур барагдабал, муу хүбүүн түрэхэ,

Адуу малай хэшэг барагдабал, хобдог хомхой болохо,

Амидарха наһан барагдабал, үхэлэй ёро ерэхэ.

Хэншье һаа хүнэй өөрөө муу үйлэ хээгүй һаань,

Хэтэрхы хүсэтэ хурмаста тэнгэришье

доройтуулжа шадахагүй.

Хэрбэеэ булагай уһан өөрөө эсэ шэргэбэл,

Хэршье шоройгоор булагдаашье һаа, нэбтэрэн урдаха мэтэ.

Алибаа нэгэ хэрэгые гүйсэд бүтээхэгүй болоод,

Алишье болохо болохогүй юумэндэ, ном юртэмсэ

бүхэндэ хүрэгшэ хүн

Айлай хоорондо дэмы гүйһэн зольбо нохой шэнги

Ашида эндэ тэндэ хэсэһээр ябажа наһаа бараюу.

Урдань хэһэн үйлын үриеэ болбосоруулбал,

Ухаатай сэсэн хүншье буруу ябажа болодог.

Урда сагта буруу номтоной нэгэ ехэ багша

Ухаагүй галзуугай ёһоор ябаһан үльгэр мэтэ.

Алишье хүн хуулиин ёһо эбдэжэ ябабал,

Анхандаа бусадые диилэбэшье, адагтаа доройтохо.

Адлидхабал Асууриин эрхим хаан дээшэлбэшье,

буруу ябаһандаа

Асари удангүй арсаланда алуулһан үльгэр мэтэ.

Бодолго һайн ухаагаараа зон олоной ноён болоод,

Бусадай буруу ябаһан уршагһаа буурахашье ушар бии.

Бодохо, үйлэдэхэ юумэн хэтэ олон боложо,

Бусадай харшалал олошорон, түрэдэ гэм болохошье бии.

Адуу мал тэргүүтэн нэн олон болобол,

Алдаха, адуулха зэргын олон түбэг гараха.

Арьяатан, хулгайшан тэргүүтэндэ алдаха гарза

баяшуулда боломой.

Алдаха юумэгүй гуйраншанда тиимэ зоболон үлэ ерэхэ мэтэ.

Хатуу, хүсэлхэ ажалдаа шадалтай бүхэ һайн эрэ

Харин муу хүнһөө урид бусадта хорлуулхашье ушар байдаг.

Хариин дайсантай тулажа, нюурлан алалдаха сагта

Харшалан дараха һайн эрые саадуулынь урид

хорлохо ушар байдаг.

Эд мал, эди шадал, оюун ухаан тэргүүтэн

Эрхим буянта хүндэ дээшэлхын нүхэсэл боломой.

Эгээл буянгүй болбаасуу тэдэ бүгэдэнь

Эсэстээ өөртэнь хорон болохошье ушар бии.

Ухаатай мэргэн хүн ямаршье үйлэ үйлэдэбэл,

Уридшалан өөрын хуби буянаа шэнжэлжэ үйлэдэ.

Улам доошолхо энэ муу сагта зуун хүнэй дунда

Угтаа түгэс буянта хүнэй нэгэшье байхань хомор.

Алимад муу сөөрэмэй уһан ехэдэбэл,

Аргагүй нэгэ тээгээ эрьеэ эбдэжэ урдаха мэтэ.

Алишье хүн эд мал тэргүүтэнээр элбэг баян болобол,

Ашида тэрэнииень эзэлхэ хүбүүн үри хомор болохо.

Хэрбэеэ үри ашанар олон болобол, эд малаар багадаха,

Хэрбэеэ тэрэ хоёр тэнсэбэл, гадаадын хорлол олдохо.

Хирэ мэтээр бусад бүгэдэнь хотол түгэсэбэл,

Хэды дахин тэрэ хүнэй наһан богони болохонь олон.

Алас хойтоёо һанагшад тэрэнээ мэдэжэ буян үйлэдэгты,

Ашида хирээр буян хэжэ ябабал, хорёо хотон дүүрэн болохо.

Алишье газарта ямаршье хүнэй хорёо хотон дүүрэбэл,

Анхан сагта тэрэ хүнэй буян хуряаһанайнь аша мүн.

Арга мэхээр бусадые хуураһан хүн

Алас хойтынгоо ябадалда мууе хэжэ байяа.

Анхандаа нэгэ үе бусадые мэхэлһэн хүн

Ашида хойтодоо үнэн хэлээшье һаань, бусад зон

һэжэглэхэ болоюу.

Аласай зүб буруу, үнэн худалые мэдэнгүй

Абаһаар дэмы уурлажа, бусадые хорлоһон хүн

Адлидхабал гэргэеэ алаһан хүүрзгэнэ

шубуунай үльгэр мэтэ

Абари таарама нүхэргүй боложо зобохо болой.

Үсэд холын нэгэ хэрэгые дэмы ехэ бодонгүй,

Үйлэдэхэ дүтэлһэн хэрэгээ һайн шэнжэлхэ хэрэгтэй.

Үльгэрлэбэл уһа харан байжа гуталаа тайла,

Үзөөгүй холоһоо гуталаа үлэ тайлаха мэтэ.

Юрэ аластаа бүтээжэ үлэ шадаха үйлые

Ехэтэ зохидшообошье, хэжэ үлэ болохо.

Юрэ бэе махабадташни таарахагүй эдеэе

Ехэ амтатайшье һаань, эдижэ үлэ болохо мэтэ.

Эгүүридэ хэшээлгүй дэмы һуугша хүндэ

Энэ болон хойто наһандаа бүтээхэ юумэн юрэ үгы.

Эрхим һайн газарта таряа эсэ тарибал,

Эгээл зоргондоо өөрөө тон ургахагүй мэтэ.

Ушаргүй үлүү номгон, шударгы болобол,

Улас бүгэдэ тэрэниие зараха ба даарилан үгэлэюу.

Обоо зөөлэн хүбэн нооһоор хүнүүд дэбидхэр хэхэ,

Олон асатай һарбагар модон хатуу тула хэншье дэбдихэгүй мэтэ.

Асари муу үйлэ болон огто шадахагүй үйлые

Ажаглажа бодонгүй бусадай үгөөр үйлэдэгшэ хүн тэнэг байяа.

Алимад ехэ хоро худалдан абагшадые гэмгүй гэжэ яажа этигэхэб,

Али байһан бүхыгөө үгэлигэ болгон үргэжэ хэн шадахаб.

Хэды юумэтэйшье һаа, эдлэжэ хэрэглэнгүй харамнагша хүн

Хэдэ дахин өөрыгөө галдаха түлеэ суглуулһан мэтэ болой.

Хэдэр харуу зүгы балаяа эдингүй суглуулаад,

Хэзээ нэгэтэ бусадта абтахадаа сухалдажа үхэхэтэй адли.