ТАБАН ХУШУУН МАЛ

Малшадай сагаан һэеы гэрнүүд

Түб Азиин тэгэн дунда түбхинэн ажаһуудаг монгол туургата арадууд, тэдэнэй тоодо буряадууд, хэр угһаа хойшо хэдэн зуугаад жэлэй туршада табан хушуу малаа үдхэжэ, үл хоолоо залгажа, үхи хүүгэдээ тэжээһээр, хүн түрэлтэнэй түүхын гүн сооһоо хүрэжэ ерэһэниинь энэ гэлэй. Табан хушуун малай тоодо морин, үхэр, хонин, ямаан, тэмээн ороно.

Урда сагта буряад арад адуу малайнгаа бэлшээри һэлгэжэ, саг үргэлжэ зөөжэ ябадаг тула нүүдэл ажаһуудалтай арад гэжэ нэрлэгдэдэг һэн. Тэдэнэр малдаа үбһэ бэлэдхэдэггүй, харин түхэреэн жэлэй туршада үхэр малаа бэлшээри дээрэ адуулан үнгэргэдэг байгаа.

Табан хушуун мал гээшэ буряад арадта хубсаһа хунар, эдихэ хоол, гэр байра олгодог һэн.

Хүндэтэ үхибүүд! Мүнөө үедэ манай Буряад орондо табан хушуун малай нэгэн болохо тэмээн хадаа оройдоо үгы шахуу болонхой. Тон нарибшалан тоолобол, республикын заха үзүүртэ нэгэ-хоёр тэмээн үмсын ажахынуудта тэжээгдэдэг.

Гадна бусадшье малай, элирхэйлбэл, үхэрэй, мориной, хониной, ямаанай тоо толгой һүүлэй арбаад жэлэй туршада колхоз, совхозуудай һандарһанһаа боложо, тон ехээр үсөөрһэн байна. Харин мүнөө үедэ, үмсын ажахынуудай һэргээгдэжэ байһан үедэ, табан хушуу малай тоо толгой багаханааршье һаа, нэмэжэ эхилэнхэй.

Манай буряад арад «Мал хараха – ама тоһодохо» гэжэ хэлэдэг гээшэ. Тиимэһээ түрэл араднай табан хушуу малаа үдхөөд байбал, хэдышье хүндэ хүшэр сагуудай тохёолдоо һаа, лаб туража үхэхын туйлда хүрэхэгүй гэжэ этигэе!

Дондог БАЛЬЖИНИМАЕВ

Малшанай хүүгэдүүд

Талые бүрхөөһэн табан хушуу мал