БЭЕЭ АБАЖА ЯБАХА ЗААБАРИНУУД

• Гараа ехээр бү һэжэ – нүгэл (нюдэндэ харагдахагүй жэжэ амитадые алахаш гэһэн удхатай).
• Үргэеэ, шанаагаа бү тула (толгойгоо даажа ядаһандал, һула, тулюураа харуулхаш).
• Ташаагаа бү тула (дээрэлхэһэн гү, али баһаһан зангаа харуулхаш).
• Гэр соогоо һуняахагүй, хармаандаа гараа хээд ябахагүй.
• Эртэ бодобол, нэгэ юумэ харахаш, орой унтабал, нэгэ юумэ шагнахаш.
• Һүхэ, хайша, хутага гэхэ мэтын хүнэй баридаг зэмсэг алхажа, гэшхэжэ болохогүй.
• Хурса үзүүртэй түлеэ үзүүрээрнь галдаа түлижэ болохогүй, галай заяаша айлгахаш.
• Тахилгатай, тайлгатай газарта модо отолжо, шулуу урбуулжа болохогүй, эрэмдэг болохош, харгы дээрэ хэбтэһэн үрөөһэн юумэ абажа болохогүй.
• Захын модо бу отолоорой, тэндэ ой тайгын эзэниинь һуурилһан байжа болохо. Тайгын эзэниие сошоожо, гомодхоожо болохогүй. Модо унагаахын урда, эзэндэнь зальбаржа, зүбшэл асуугаад, сагаан эдеэ үргэжэ урмашуулаарай.
• Үүдэ алдалжа, богоһо дээрэ гараад байжа болохогүй.
• Харгы сэбэрлэбэл – аргагүй ехэ буян.
• Хүнэй юумэ үгэхэдэ, һалгай гараараа, хурганай үзүүрээр абажа болохогүй, мүн тиигээд хүндэ үгэжэшье болохогүй.
• Хүнэй юумэ асаржа үгэхэдэ, амһартынь гү, али мүнэһынь хооһоор үгэжэ болохогүй, оёортонь юумэ хэжэ үгэхэ ёһотой.
• Түлеэ гэртээ оруулаад, шангаар дээрэһээ хаяжа болохогүй, гэрэй заяаша, галай заяаша, үүдэн тэнгэриие залд гүүлэхэш. Эдэ заяашадые гомодхоогоо һаа, өөдэлхэгүйш.
• Үүдэн тэнгэри, гал гуламтаяа тахюулжа байха хэрэгтэй.
• Хэлэ амагүй адагуусаниие сохижо, наншажа болохогүй – нүгэл.
• Бузартай, муухай юумэ уһанда оруулжа болохогүй, лусад сабдаг хорлохо.
• Муухай юумэ галда оруулхагүй, гал заяаша бузарлагдаха, үбшэ зоболон удаха.
• Айлда ороходоо, дэгэлэй заха буулгаха, малгайгаа абаха.
• Хутага, шүбгэ, хайша гэхэ мэтын үзүүртэй юумэ хүндэ үзүүрээрнь үгэжэ болохогүй, эшээрнь үгэхэ.
• Хуримтай ба нүүдэлтэй уулзанхаар, хүниие хүдөөлүүлжэ ябаһан зонтой уулзаһан дээрэ.
• Элүүр хүн хэбтээд эдеэлхэгүй – үбшэ зоболон зүгнэхэ.
• Галай үнэһэ худхажа, улаан согынь шангаар сохихогүй: галай заяаша зобохо юм гэдэг.
• Бурхан тээшэ хүлөө жиигээд хэбтэхэгүй – нүгэл.
• Һүни орой хюмһаа абахагүй, шэхэнэй хулхи малтахагүй (хүнэй һүнэһэн һүни хюмһан дороо, шэхэн соогоо хоргодоод байдаг).
• Угаадаһа, шээһэеэ үндэр уула тээшэ харуулан хаяжа болохогүй.
• Хүниие замда мордохуулаад, хойноһоонь угаадаһа, шоройгоо хаяжа болохогүй. Ябаа үдыдэнь хаягты.
• Хүниие хүндэлхэдөө – өөрыгөө хүндэлхэш, хүниие баһахадаа – өөрыгөө баһаха.
• Айлшаниие хүндэлхэдөө, хүндэ туһа хэхэдээ, хүн үгырдэггүй юм.
• Богоһо дээрээ байхагүй, тотогоһоо шагтагалдахагүй, үүдэ алдалхагүй.
• Гэр соо эшхэрхэгүй, аман соогоо дуу гүнгэнэхэгүй.
• Боро хараанаар харанхыда үхибүү уйлуулхагүй, һүхирхэгүй, уһа удхахагүй, түлеэ хахалхагүй.
• Хэлэ амагүй мал сохихогүй, малай дал, хорёо соо газаалхагүй.
• Хэрүүл, хэлэ ама хэхэгүй. “Хэрүүлэй үзүүртэ шуһан, үреэлэй үзүүртэ тоһон” гэжэ бү марта.
• Үритэй хүн аад, хүнэй үриие бү хэлэ, бэетэй аад, хүнэй бэе бү хэлэ.
• Хүүгэдэй шэхыень бу дайра, үхибүүнэй сахюусан шэхэндэ байрладаг. Сахюусаниинь гомодхоожо, сошоожо болохош.
• Һүни харанхыда хүнэй нэрээр нэрлэжэ, оогложо болохогүй – Эрлигэй элшэ һүнэһыень абаад ябашажа болохо.
• Уһа абаад ябаһан хүнэй урдуур гарахагүй. Хооһон амһартатай хүнэй урдуур үрдижэ гараха.
• Хулгайшан, дээрмэшэн бэшэ аад, хутагаяа һуйбадаһан зандаа гэртэ орохогүй, газаа байхадаа буулгаха.
• Тамхи зууһан зандаа гэртэ орожо болохогүй.
• Ула сорхой гуталтай, орой соорхой малгайтай, ала соорхой үмдэтэй бү яба.
• Буу, һүхэ, ташуур, аргамжа, шүдэр, хазаар баряад, айлда орожо болохогүй.
• Урдуураа гараһаниие ундалуулжа, хойгуураа гараһаниие хооллуулжа байха сэдьхэлтэй ябаарай.

"Хараасгай" һэдхүүлһээ зураг

Багшанарай суглуулбариһаа