ГЭРЭЙ УГЛУУЕ ТАЙРАЛГА

Санжын Шараб-Доржо иигэжэ хөөрөө һэн Залуудаа, һая айл болоод ябахадаа, абынгаа хуушан гэрэй дүрбэн углууе тайража, бага болгон табяад байтарынь абань ерэжэ, һабаагай амтанда хүртөөгөө бэлэй. Нүгэлөө наманшалжа һайсахан дасан дуган харгылаа, харайлгаа һааб даа.

Углуу тайрахадаа өөдэлхэгүй гэһэн номтой байгаа бшуу. Үнэржэхэгүй үншэрхэ гэһэн буддын шажанай һургаал байгаа. Хоёр томонууд басагадаа алдаа, нарай хүбүүгээ гээгээ һэн. Өөрөө гэбшэ байһан тула лама багшатаяа хамһажа, Рабдан хүбүүгээ бурханай хүсөөр барижа абааб гэжэ хэлэһэн юм.

Үшөө нэгэ ушар Ринчинэй Бабуу Жамсаранай Бадма хоёр хүбүүд 1916 ондо сэрэгэй арын хүдэлмэридэ Архангельск хото ошоод, 1917 ондо бусажа ерэһэн юм. Колхозуудые хамтаруулжа томодхоһон хойно, Ринчинэй Бабуу зуһалан гэрэйнгээ тэг дундуур таһа тайража, тэрээгээрээ сээниг кладовко барюулаа һэн. Тиигэхэеэ байхадань углуу тайража болохогүй гэжэ Шой баабайда Санжын Шираб-Доржын дурадхахадань, тэрэнь унагааһан хуушан модон юу хэхэб гээ бэлэй. Харин тэрэ үедэ Шой баабайтан гурбан басагадтай, гурбан хүрьгэдтэй, өөрынь хүбүүн Шой дээдэ эрдэмтэй багша байһан юм. Түбэд эмшэ Шойжаб габжа гүүлэдэг, дээгүүр түрэлтэй хүбүүн байгаа. Айл боложо басагатай болоо һэн.

Бабуутан гэжэ нахилзама, хотолзомо, томоотой янзын, баян бүдүүн, хүндэтэй ямбатай айл һууһан юм. Теэд гурбан хүрьгэдынь һубаряад, алтан дэлхэйтэеэ хахасаба. Өөрөө хада гэртээ хариба. Шой хүбүүниинь гэнтын аюулаар наһа бараба. Бэринь нютагаа ошожо, ажалаа урилаа (һэлгээ) һэн. Мүнөө үедэ тэдэнэй нэрэнүүд дурдагдахаяа болижо байна. Хүгшэниинь мордоо һэн. Тиихэдэ тэдэнэй гэр хооһон торхо үлөө бэлэй. Гэрэй углуу ямаршье байг, тайража болохогүй, хүнэй уг изагуурта харша хүндэ, нүгэл шэбэл, үндэһөөрөө хагдаржа болодог юм гэжэ хэлсэдэг байгаа.

Буда-Ханда ЦЫРЕНДОРЖИЕВА