МОРИ УРИЛДААЛГА

Энэ нааданда хоёр гү, али дүрбэн хүн хэрэгтэй. Үхибүүн бүхэн 100-100 шагай тооложо абаад, тэдэнээ һубарюулжа хойно хойноһоонь, утаашань табина. Энэмнай сэхэ баригдаһан хорёо гээшэ.

Хүн бүхэн өөрын «морин» гэжэ, «хорёогойнгоо» нэгэ үзүүртэ шагай табина.

Зай, хоёр хүн наадаба гэлэйбди. «Мориднай» гүйлдэхэеэ бэлдээд байна. Гурбан шагай гар соогоо адханхайбди.

Гурбан шагайгаа шала дээрэ хаянабди. Шагайнууд ямараар буубаб, унабаб? Шагайн буудал табан янзын байдаг. Зураг дээрэ: нэгэдэхинь — морин, хоёрдохинь — үхэр, гурбадахинь — ямаан (хонхо), дүрбэдэхинь — хонин (бүхэ), табадахинь — тэмээн (ёро).

Зай, шимни ямаан (хонхо) гэлэйш, бишни хонин (бүхэ) гэлэйб. Гурбан шагайгаа ши газарта хаябаш. Нэгэ хонхын гараа һаа, «мориёо» «хорёогой» хажуугаар нэгэ шагайн хэмжээгээр урагшань ябуулхаш. Минии шагай гурбуулаа бүхэ боложо унашаба гэлэй (хонхогороороо уруугаа хараад). Тиихэдэнь гурбан шагайн хэмжээгээр «мориёо» урагшань дабшуулнаб. Шамда олон хонхын унаа һаа, шинии морин түрүүлхэ. Тиигэжэ ээлжээ ээлжээгээр шагайгаа газар дээрэ хаянабди. «Мориднай» «хорёогойнгоо» үзүүртэ хүрэбэ гэлэй, тиигэхэдэнь нүгөө талаарнь һөөргэнь гүйлгэхэ болонобди. Табиһан, түрүүн гүйлгэжэ эхилһэн газартаа урид «мориёо» ерүүлһэн хүн шүүһэндэ, илаһанда тоологдоно.

Георгий ДАШАБЫЛОВ