БУРЯАД ОРОНОЙ УРГАМАЛ ТУХАЙ

В. Урбазаевай гэрэл зураг

Буурай холоһоо түүхэтэй Буряад оромнай элдэб түрэлэй ургамалай болон амитанай аймагуудаар баян юм. Энэнь эхэ һайхан байгаалиһаа, эрид хубилжа, янгинама хүйтэн, ааяма халуун боложо байдаг уларилһаа, али бүхы ургамалнуудта таарамжатай газарай хүрьһэнһөө сэхэ дулдыдадаг гээшэ. Республикымнай газарай хүрьһэн элһэн бурма, үнэһэлиг шоройтой, хужарлиг, хүрин-шара үнгэтэй, үрэжэл багатай юм.

Улаалзай

Баян ургаса үгэдэг хара хүрьһэтэ газар бага гээд тэмдэглэлтэй.

Республикын аймагуудай ажалшад орооһото ба тэжээлэй ургамалнуудые тарижа, хура бороотой сагта яһала һайн ургаса хуряажа абадаг. Зүгөөр манай газарай шэнжэ шанар, түхэл хэлбэри мал үдхэхэдэ, харахада тааруу һайн байна.

Губирхуу, тала, гүбээлиг, ой үгы, набтар хадатай, нармай һайхан хаялга ташалантай, наранай элшээр наадаһан наруули зохид майлануудтай нютагуудта хони мал харууһалхада таарамжатай байдаг. Ая гангаар, хужар марсаар элбэг газарта хонин һүрэг аажам тэнюунээр атарлан бэлшэдэг. Набша намаата элдэб янзын жэжэхэн ургамалнуудтай, ая гангатай, бутуулатай, хяаг, үлэн болон бусад шэмэтэ ногоотой бэлшээридэ харууһалалагдаһан хонин һүрэг түргөөр тобиржодог, таргалдаг гээшэ.

Тэрэнги

Һуга ургашаһан, үлэ шэмэгүй болоһон, ой соо ургадаг ногоон хони малда таарадаггүй. Бороо хуратай, шииг нойтотой, уһабхи жэлдэ хони мал һуйдажа, балшаруутажа, мүртэйгөөр хүшэлдэг, таргалдаггүй юм. Хуурайшаг, шииг нойто багатай жэлдэ хонин һүрэг һайнаар хүшэеэ нэмээдэг.

Үндэр тэгшэ газарнуудаар, хада уулануудаар, ойн соорхойнуудаар үхэр болон адуу мал бэлшээхэдэ, үлэмжэ һайн байдаг. Манай эндэ хяаг, үлэн, хилгана, хүсы, тангалай үбһэн, үрмэдэһэн, халаахай, һорьмой үбһэн болон бусад ургамалнууд ургадаг. Эдэ бүгэдэ бодо малда эдеэлсэтэй гэжэ тоологдодог.

Хүбхэн

Тиихэдэ һубаг жалга соогуур, бууса хорёогой һууринуудаар, гол горходой эрьеэр, наруули дулаан майлануудаар, ойн соорхойнуудаар, һөөг бургааһадай захаар халаахай, альбадаа, халяар, тибһэн, тарнаан, гэшүүнэ, таба һалаа, гоогол, мангир, шара дэрэ, хурьган шэхэн, һүдэн, гүбһэн гэхэ мэтэ ургамалнууд, улаалзай, сараана, бадма сэсэг, забаан зэдэгэнэ, нямняа, залаа сэсэг болон бусад сэсэгүүд ургадаг байна. Эдэнэй дунда эм домдо ородог ургамалнууд, үрэ жэмэс болон эдеэ хоолой зүйлнүүдшье бии. Элдэб түрэлэй һархяагууд ургадаг.

Буряад ороной дайда элдэб түрэлэй ногоогоор угаа баян юм даа.

Бата-Мүнхэ ЖИГЖИТОВ

<< гэдэргээ

гаршаг

саашаа >>