ОЙ МОДОЁО ГАМНАЯ!

Хада уулын модо гуримгүйгөөр отолһон, галдаһанһаа, хүбшын больти хуша гал түймэртэ шатааһанһаа баһа бороогой үүлэн тогтонгүй таража ошодог. Тиихэдэ ойтой, нэмжээ хушануудтай газарта саһан, бороон ходо ородог байна гэхээр.

Энээн тухай нэгэ жэшээ дурдая. 1932 онһоо урагша Хамар-Дабаанай хүбшэдэ, ой соо 20-30 километр ябахада, 1,5-2 метр зузаан саһатай байдаг аад, 1942 оной ехэ түймэрһөө хойшо саһанай оросо тэндэ бага болонхой.

"Информ-Полис" һониной архивһаа

Буряад зон зарим ушарта шажан мүргэлтэй холбон, нуур тойроод, горхоной ба булагай эхиндэ, мүн тэдэнэй эрье шадарай модо отолдоггүй байгаа. Хубисхалай һүүлээр зарим газарта энэ ябадалые мухар һүзэгтэнэй, муу заншалтанай хэрэг гээд, байгаалиие хамгаалха талые хараадаа абангүй, уһанай эрьеын модо зорюута отолһоншье ушар байха. Тиихэдэ булагууд ба нуурнууд хатажа, байгаалида ехэхэн хохидол ушаруулаа һэн.

Байгаалиин байдалые шадаха зэргээрээ һайжаруулха талаар саһа бороогой оросые элбэгжүүлхэ хэрэгтэ талын булагуудай эхи хашаалжа, хабар эртэнһээ үндэр үбһэ ногоо ургуулха хэрэгтэй. Булаг, нуурнуудай эхин ба эрье шадар модо тарижа, һэрюун агаартай болгохо гээшэ туһатайл гэжэ тоологдоно.

Хадын булагуудай, гол горходой эхиндэ модо отолхо огтолон хоригдонхой. Гол горхоной эрье шадархи шэбэрэй мододые хамгаалха гэһэн хуули заабари байбашье, хүсэндөө хүргэгдэнэгүй. Ой модо хамгаалагшад эдэбхи хэшээл гаргаха ёһотой. Ой модо, байгаалиин элдэб баялигые хамгаалхын тула олониитын дунда, илангаяа үхибүүдэй дунда ябуулагдадаг ойлгууламжын хүдэлмэридэ онсо анхарал табижа, энэ асуудалаар гараһан ном дэбтэрнүүдые улад зоной дунда олоор тарааха зэргэтэйбди.

Галдан ЛЁНХОБОЕВ, 1966 он.