ШААРХАЙНУУД

I

Бидэ шаархайнуудые хүлеэн байбабди. Хуушан гэрнүүдыень заһаад, шэнэ гэрнүүдые үлгэбэбди. Эсэстээ мартын 19-эй үдэшэ хэншьеб хашхарба. „Харыт, шаархайнууд!''

Нээрээшье, шаархайнууд аяар дээрэ уляангирай һалаа дээгүүр һуужа байбад. Бидэ тооложо оробобди: нэгэн, хоёр, табан, арбан, арбан табан... Тэрэ үдэшэ шаархайнууд абяа шэмээгүй, хүлгэнгүй байба.

Хоёр үдэр соо хүсэ шадал орожо, нёдондонойнгоо танил газарнуудаар хуу ябажа харана хэбэртэй. Удаань шаархайнууд өөһэдынгөө гэр соо байрлаһан борбилоонуудые намнажа оробо.

Шаархайнууд хоёр-хоёроороо гэр тушаагаа модон дээрэ һуугаад, хоорондоо юуншье тухайб һанаа амараар шашалдана, харин тиигэжэ һууха зуураа, үрөөһэн нюдөөрөө доошоо шэртэн харана.

Борбилоодо аймшагтайшье, бэрхэтэйшье ха. Хирэ хирэ болоод лэ хурса, мэхэтэй хушуугаа түхэреэхэн нүхэн сооһоо бултагад гүүлээд, дахин хоргодошоно. Үлэсхэлэн гээшэ бэрхэ, эсэстээ эдихэ юумэ бэдэрхэеэ гараба. Борбилоогой нэгэ бага холодомсоор, шаархай шэдэһэн шулуун шэнги, доошоо унажа, гэртээ орошобо.

Мүнөө борбилоогой эзэмдэжэ байха саг дүүрээ.

Шаархайнууд уурхайгаа ээлжээгээр харууһална: нэгэниинь үлэнэ, нүгөөдэнь хэрэгээр ниидэн ошоно.

Шаархай уурхайдаа барилгын элдэб зүйлнүүдые: хүбхэ, хүбэн, шубуунай үдэ, хөөбэри, бүдэй таһархай, hолоомо, хатаһан үбһэ ногоо суглуулна. Миисгэйн һабардахагүйн гү, али хирээгэй мяхаша ута хушуунай хүрэхэгүйн тула шаархай уурхайгаа ехэ гүнзэгыгөөр хэдэг. Саашаа тэдэнэй орожо шадахаар бэшэ:орохо гараха нүхэниинь табан сантиметрһээ ехэ бэшэ юм.

II

Уданшьегүй газар хатажа, хуһанай гүлгэд задарба. Полинуудые хахална, огородой газар элдэнэ. Хэды олон хорхой сохонууд, үтэнүүд гараха гээшэб! Шаархайнуудта хабатай бшуу!

Эдихэ юумэн – газар дээрэшье, газар дорошье байдаг.

Нэгэ шаархайн үдэр соо хюдаһан саад ба огород гэмтээдэг хорхой шумуулнуудые суглуулжа, шэгнээ хада хэды шэнээн болохоб гэжэ мэдэнэ гүт? Өөрынь шэгнүүриин зэргэ шахуу болохо.

Хэрбээ хаана нэгэ тээ саад гү, али огород соо ехээр хүдэлэнгүй, аалихан һуугаа хадатнай, шаархайнууд танда дадажа, бүри ойрохон ерэдэг болохо.

Шаархайн дууе үглөөгүүр эртэ, үглөөнэй улаан толоной модод дээрэ тудан байха үедэ, шагнаха хэрэгтэй.

Агаарай халта дулаасамсаар, шаархайнууд үндэр модоной һалаа мүшэр дээгүүр һуужа, өөһэдынгөө концерт эхилдэг.

А. КУПРИН