Үүри һара (Улара). Ноябрь

Монгол литээр ГАХАЙ һара. Буряадууд ҮҮРИ ҺАРА гээд нэрлэдэг. Ноябриин 14-дэ үбэлтэй уулзалга боложо, зон энэ үдэрһөө малаа үүсэлжэ захалдаг. Һүниндөө хүйтэн шангарна, үдэрэй утань 8ч.30м.-8ч.50м. болодог. Тиибэшье ноябрь һара хүйтэрхэ дурагүй, дулааншаг янзаяа үдэртөө алдангүй байдаг. Энэ үедэ Байгал далай дулаан һалхяараа һаруул огторгойе урбуулан занадаг, үе үе болоод лэ саһанай ороһоор байтар һалхин шангадажа байха, агаарай уларил хубилдаг. Саһанай багаар ороходо газарай хүрьһэн хүйтэндэ тон ехээр хүрэжэ, хахаран гантана, нуур, сөөрэмүүдэй эрье ганганууд иишэ тиишээ үетэн хахардаг.

Үбэлэй наашаяа аалиханаар абадаг энэ үедэ тужын амитадай ажамидарал бэрхэшээлдэ орожо эхилдэг. Эдисын бага һаа, хэрмэн, жэрхи, һолонго г.м., мүн тоншуул, хүхэ буханууд эдисэ бэдэржэ эхилдэг. Хэрмэн зарим жэлдэ нарһан модондо, хушада нүүдэг. Шара тоншуул, алаг тоншуул, хүхэ буханууд эдисэ бэдэржэ тосхон, һууринуудта, айлай байрануудта ерэдэг. Уһанай оёорто үбэлжэдэг сурхай, хөөлэнтии, гутаар, хадарин г.м. загаһад эдисээр баян намагтай гү, али гүн сээлтэй номгон уһанда үбэлжэнэ. Ноябриин 22-һоо сагай уларил саашаа хүйтэржэ, үбэл дүүрэн эрхэеэ абажа захална.


Даша-Нима Дондупов


<< гэдэргээ гаршаг саашаа >>