![]() Гэрэл зураг: Оюна Будаева |
Хүүгэнэй дүүрэн нэгэ наһатай болоходонь, буряадаараа хоёртой болобо гээд, гэр бүлэдөө ехэ найр наада хэдэг. Шарууһа гаргаха, зониие хүндэлхэ. Һүнэй архишье аягалха. Иигэжэ архи галдаа, орон дэлхэйдээ сэржэмдэн үргэжэ, энэ үхибүүнэй саашанхи ажабайдалда амгалан һайниие, элүүр энхые үршөөхыень гуйха. Хүүгэеэ сэбэрхэнээр хубсалуулаад, нара зүб дүхэриглэн һууһан зониие дамжуулан гар дээрээ ябуулха, хүн бүхэн жааха жааханаар үһыень хайшалаад, тэрэ үһэтэй тагша (поднос) дээрэнь мүнгэ хэхэ, хони хурьга заахада болохо. Һүүлдэнь гарагай тэгшэдэ тэрэ эреэ маряанаар хайшалуулһан үһыень хурса хутагаар хюһажа хундайлгажархиха.
Юрэ зон өөһэдынгөөшье, үхибүүдэйнгээшье үһые шасаа гарагтань абадаггүй. Зурхайн гэхэ гү, али астрологическа календариин ёһоор, шасаа гараг гээшэ хүнэй ямаршье хэрэг үйлэ хэхэдэнь хорюултай, урагшагүй үдэрынь. Хутагаар иигэжэ хюһахадаа, үдхэн үһэн ургаг гэһэн хүсэл болоно. Эхэ сооһоо гараһан үһыень абаагүй һаа, шэнгэн зөөлэн, үрбэгэр, тулюур үһэтэй болохо гэдэг. Буряад зон эхэнэр бүһэтэйгүй гэзэгэтэй ябадаг байгаа. Тиимэһээ һайн үһэтэй болохын түлөө оролдодог байһаниинь гайхалгүй.
Үһэеэ абхуулхадаа (хюһуулхадаа) донгорогоо гү, али хутагаа эшээрнь хүндэ үгэдэг. Тэрэ хүн донгорогыень гү, али хутагыень хоёр гараараа абажа, үһэндөө халта хүргөөд, бусаажа үгэхэ ёһотой. Энэ болбол хутага мэтын эритые өөрын гараар үһэ абаха хүндэ үгэдэг ёһо хадаа, мүнөө минии үһые абажа болоно гэһэн зүбшөөл юм.
Буда-Ханда ЦЫРЕНДОРЖИЕВА
<< гэдэргээ | гаршаг | саашаа >> |