ТООНТО ТАЙЛГА

Вячеслав Урбазаевай гэрэл зураг

Тоонто тайлга хадаа алтан дэлхэйн үнгэ харатараа үхибүүнэй байһан гэрые – хойтые хүндэлэн үдэшэһэн ёһолол болоно. Хоёрдохёор, хамагые арюудхагша галай хүсөөр эхэнэртэ хабаатай бузарые арилгаһан удхатай. Гурбадахяар, түрөөдүй эхэнэрнүүдэй үнэр олон болохын тула үхибүү эриһэн даллалга болоно.

Богонихоноор тайраһан түлеэ нарииханаар хахалжа, зартагайлаад, зартагайнуудайнгаа үзүүрнүүдые бэе бэедэнь түшүүлжэ, тоонто булаһан газар дээрэ урса бодхоодог. Урса дээгүүрээ хониной һэмжэ нэмэрүүлэн хушаад, тэрэнээ улаан утаһаар орёодог.

Энэ үедэ түрэхэ дуратай эхэнэрнүүд дэгэлэйнгээ дээдэ тобшо тайлаад, урса тойрон һуунад. Тэгшэ тоотой эхэнэрнүүд хабаадаха ёһотой гээд һануулая.

Урсын досоо талаһаа гал аһаагдана. Тэрэнэйнгээ шатажа эхилхэдэ, тойроод һуугша эхэнэрнүүд ээлжээгээр шара тоһо балгаад, гал дээрэ турьянад. Тиигэжэ зуухын, галай эзэниие баярлуулба гээшэ.

Тоһоёо турьяжа дүүргэһээр, сагаан эдеэнэй табаг барижа:

– “Аахурай!” – гэлдэн гурба дахин далладаг. Удаань нэгэ тудхууртай мяхаар даллаһанай удаа тэрэнээ нара зүб бэе бэедээ дамжуулан, тудхуурһаа һанжаһан хошхоногһоо хазажа, гурба-гурба дахин хүртөөд, залиржа байһан галһаа хөө абажа, бэе бэеынгээ нюур хөөдэнэд.

Тайлгажа байһан тоонтынгоо заяашаһаа гуйжа, үхибүүнэй һүлдэ бэедээ халдахааһан эхэнэрнүүд һуумгашаа гурба дахин тайжа байһан гуламтадаа дахин зальбараад, бодожо, нара зүб гурба дахин гороолдог. Иигэжэ тоонто тайлгын ёһолол дүүрэбэ гээшэ.

Тимофей НИМБУЕВ