ОРОЛТО ҮГЭ

Хүндэтэ үхибүүд! Мүнөө үедэ манай бүмбэрсэг дэлхэй дээрэ 5 миллиардһаа үлүү зон ажаһууна. Эдэ бүхы хүнүүд хэдэн зуугаад арадууд боложо хубаардаг. Нэгэ арадые нүгөө арадһаа илгадаг онсо шэнжэнүүд гэхэдэ, тэдэнэй хэлэ бэшэг, түүхэ, соёл, ёһо заншалнууд гэхэ мэтэ болоно. Тэдэ шэнжэнүүдэй нэгэниинь хадаа имагтал тус арадай үмдэдэг хубсаһа хунар болоно бшуу.

Монгол хэлэтэ арадуудай бүлэдэ ородог буряад зон гээшэ эртэ урда сагһаа хойшо Түб Азиин шэрүүн уларилтай орон нютагта ажаһуудаг юм. Байгал шадарай дайдадамнай үбэлэй янгинама үдэрнүүдтэ 40 градус хүйтэн, харин зунай ааяма үдэрнүүдтэ 40 градус халуун болодог юм. Эгээл тиимэһээ буряад арад гээшэ хэдэн зуугаад жэлэй туршада оршон тойронхи байгаалидаа тааруулаг-даһан хубсаһа хунар зохёожо үмдөөд, табан хушуу малаа үдхэһөөр, мүнөө саг хүрэтэр ерэһэн түүхэтэй бшуу.

Буряадууд малша арад хадаа хубсаһа хунартаа арһа, шүрбэһэ ехэнхидээ хэрэглэжэ оёдог байгаа. Мүн холо ойгуур наймаа хэжэ, хубсаһаяа гадарлаха бүд болон тэдэнээ шэмэглэхэ хэрэгсэлнүүдые асардаг һэн.

Бүхы буряад хубсаһан хадаа эрэшүүлэй, эхэнэрнүүдэй, үхибүүдэй гэһэн гурбан бүлэгтэ хубаардаг. Мүн буряад арадай хубсаһан гээшэ һайндэртэ болон ажалда үмдэхэ, үбэлэй, зунай, хабар-намарай гэхэ мэтээр илгардаг бэлэй. Буряад арадай хубсаһанай тоодо дэгэл, малгай, гутал гэхэ мэтэнүүд ородог. Эдэ бүхы хубсаһа хунар гээшэ эхэнэр хүнэй уран гараар урлагдан бүтэдэг байгаа гэжэ онсолон тэмдэглэхэ хэрэгтэй.


Дондог БАЛЬЖИНИМАЕВ


<< гэдэргээ гаршаг саашаа >>