АЛТАН ТУГУУДАЙ ҮРШӨӨГДЭҺЭН ТУХАЙ

1. Бүрин эрхэтэ министр граф Рагузинскиин зууршалгаар, тэдэ ехэ дээдэ эзэн император хоёрдугаар Пётр хаанай 1728 оной мартын 29-эй үдэр үршөөһэн грамотаар хориин 11 обогой зондо Сибириин хилын эсэ жагсаагдаһан (регулярна бэшэ) сэрэг гэһэн соло үгэжэ, 11 туг хайрлаа юм. Эдэнь гурбан хушуутай, үргэлжэ алтан хээтэй, паршаг мэтэ оёдолтой, үзүүрынь жадын хэлбэритэй байгаа. Тиигээд Анаагай Дондоб Дашинлин дасанда хадагалагдажа байтарнь, тэрэ дасангынь 1811 ондо галда хайлажа, табан тугынь абтаһан, зургааниинь шаталсаһан байна.

2. 1831 ондо алба зохёохын тулада комисси эльгээгдэжэ, Хориин зоной алба зохёожо байха сагта Хориин бүгэдэ сайднар зонтоёо 1831 оной июниин 6-ай үдэр суглараад, иигэжэ шиидхээ һэн. Урдань үршөөгдэһэн 11 тугуудһаа 6-ниинь галай аюулда ороод, үлэһэн 5-ниинь маша хуушарһан ба эртэдэ 11 обог байһан аад, 3-ниинь хоёр анги боложо, 14 обог болоһон туладань отог бүхэндэ өөрын туг хүлеэгдэхын хайра гуйжа, тэдэ комиссида гуйлтаяа тушаан, дээдэ газарта зууршалхые гуйһан юм. Тэрэнь тус комиссиһаа үндэрлэгшын гэгээн анжаралтада зууршалагдаһаниинь, тэдэ ехэ дээдэ эзэн император нэгэдүгээр Николай Павлович хаан 1837 оной октябриин 20-ой үдэр грамота үршөөһэн бэлэй. Тэрэнэйнь ёһоор, дүрбэлжэн тэбхэр, орой үзүүрынь алтан, Николай хаанай нэрын үзэгтэй, алтан болон үнгын һайхан шэрэтэй, сагаан мүнгэн ооһортой, алтан сасаг хэжэ унжуулһан хэсүү һайхан 14 алтан туг хайрлагдажа, ноён Дээдэ-Үдын окружной начальник ба хасаг талын ехэ ноёд 1838 оной декабриин 17-ой үдэр Анаагай дасанда асаржа, тэндэ арюун сан табижа, рамнай үргүүлээд, обог бүриин ахамадай гарта дээдэ ноёдой гараар тушаагдаһанда маша баясхалантай угтан хүлеэжэ хүртөөд, Хориин ноёд һайднар тэдэ тугуудые залан асарагша ноёноо Хориин степной дүүмэдэ урижа, бүгэдэ Хори гурбан хоногто ехэ найр наада хэжэ тарахын сагта тэдэ ноёд хуушан табан тугуудые Эрхүүгэй сангай арсеналда хадагалхаяа абаашаһан юм.

3. Хориин зонһоо зариманиинь Ага, Онон нютагуудаар нүүжэ ябаһаар, тэндээ 1839 ондо таһаржа, Нэршүүгэй округто хамжажа, Агын степной дүүмын мэдэлэй 9 отог зон болоод, тэдэ отогуудта Хориһоо тусгаар нэжээд тугуудые үршөөхын тулада тэндэхи сайднар, мүн зон приговор бүтээжэ, отогой ахамадаар дамжуулан, үндэрлэгшын анжаралтада айладхахадань, мүн тэрэ эзэн император нэгэдүгээр Николай хаанай 1842 оной ноябриин 26-ай грамотын ёһоор, 9 алтан туг үршөөгдэжэ, тэдэнь дүрбэлжэн тэбхэр болобошье, булан үнсэгүүдтээ сасагтай шэжэмтэй, Хориин зондо үршөөгдэһэн тугуудһаа бага янзатай хүлеэгдэһэн бэлэй.


<< гэдэргээ гаршаг саашаа >>