Республикын Буряад үндэһэтэнэй 1-дэхи лицей-интернадай
11 классай һурагша Дашидоржиева Дулма

II тур
Уран зохёолой эпизод анализ хэхэ

  1. Б. Ябжановай «Эхэ шоно» гэһэн рассказһаа абтаһан хэһэгтэ өөрынгөө һанамжаяа бэшэгты.
Эшээндээ эдеэ асаржа ябаһан шоно гүлгэдэйнгөө гиинаһан уйлаа дуулахадаа, эдэмни аюулда ороод, эхэеэ дуудажа байна гэжэ ойлгобо. Байрадаа хүрэхэдэнь, тулижа ябажа тэжээһэн, найжалһан хүбүүдыень хоёр хүн гиинуулаад, газар нэшээд, аниргүй болгоно. Энэ түрүүшын микросюжет зохёолой эпизодой экспозици болоно.
Саашадаа сюжет улам түргөөр хүгжэжэ, сүхэрэл гашуудалаар дүүрэһэн Эхэ шоно сэлеэн айл хүрэтэр ангуушадһаа һалангүй хойноһоонь ошоно.
Уданшьегүй эпизодой үйлын эршэдэлгэ боложо, шоно һарагүй харанхы һүни ангуушанай хонидтой хашаада добтолоод, нохойнойнь үрөөе таһа татаад, хонидыень гэмтээжэ алаад, эгээн таргыень нюрган дээрээ хаяжа, ой руугаа талиихыень кульминаци гэжэ һананаб.
Минии һанамжаар, энэ эпизодой гол бодол – үри хүүгэдээ гээһэн эхын зүрхэнһөө хайратай юумэн байхагүй. Нээрээшье, аюултай, айхабтар шэрүүншье һаа, гайхалтай һайхан, һаруул энэ дэлхэй дээрэ жаргажа, зобожо, ябаха хүбүүдыень, алтан умай соогоо үргэжэ, сог улаан зүрхэнэйнгөө сохисо бүхэнөөр ами бэеэ хубаалдажа үргэһэн хүбүүдыень хоёр нюдэн дээрэнь хюдажа байхадань, хэды үбшэнтэй гээшэб!
Эндэ үгтэһэн эпизод соо Эхэ шонын ажабайдалда ехэ уйдхартай ушар тохёолдоно, юундэб гэхэдэ һанаха ганса хүбүүдыень иигэжэ хорооһонойнь һүүлдэ Эхэ шонын ами наһанайнь гэрэл унтаршана. Түрүүн гүлгэдэйнгөө түлөө амидардаг байгаа һаа, мүнөө хэндэшье хэрэггүй болоһоноо ойлгоно.
Мүн баһа Б. Ябжанов энэ зохёолоороо хүн ба байгаали хоёрой нягта холбоо харуулна. Энээниие баһа ангуушад яаха аргагүй ойлгоно. Хорёод үдэрэй саада тээ шонын гол аминда хүрэнэбди гээшье һаа, арьяатанайнгаа улиха, уйлахаяа болиходонь, тэрэнээ үһөө хяһаа нэхэхэ юм гэжэ огто мартажархёо бэлэй. Тиигэбэшье Эхэ шонын ерэдэгынь гайхалтай бэшэ.


гаршаг