Түрэл нютагһаа аласай холо руу хубиин хэрэгээр ябахада, хойношни, харгыншни нүгөө үзүүртэ үлэһэн сэдьхэл зүрхэндөө бүхөөр абажа гараһан, хүйһэеэ хүндүүлһэн тоонто, эгээл тэрээнһээ уламжалан, альган дээрээ үргэһэн аба эжы хоёршни, аха дүүнэршни, айл аймагшни үдэрэй, һүниин зүүдэндэ оролсожо, өөһэдынгөө шэг шарайе сэдьхэлдэш харуулжал, харуулжал ябадаг байна.

    Сагһаа урид наһа бараһан, өөрын онсо аялга дуутай, гүнзэгы ухаан бодолтой нютагайм бэлигтэй поэт Намжил Нимбуев бүтээлнүүдээ ород хэлэн дээрэ бэшэдэг байһан гээд мэдээжэ. Гэхэ зуура Намжил Нимбуев буряад хэлэн дээрэ бэшэһэн «Маарагтаяа һанаад...» гэжэ ори ганса шүлэгтэй юм. Поэдэй эхэ, тоонто нютаг һанаанһаань орой гарахагүй, бүхөөр хадуугданхай, тиихэ үедэ аяар холо оршодог (Намжил Нимбуев тус шүлэгөө Москвагай литературна институдта һуража ябаха үедөө 1971 ондо бэшэһэн түүхэтэй) хангил хадануудаараа баян, сэсэг набшаар бүрхөөһэн тала дайдаараа, сэнхир хүхэ нуурнуудаараа элбэг хонгор сагаан Маарагтань эльгэ зүрхынь татан байхал даа.

    Түрэл Маарагтань хура бороо элбэгтэй, ургаса ногооной гараса эрхим һайн, адуу мал атар тарган, амитан зониинь урагшатай гэжэ ороной ниислэл хото Москва ерэһэн нютагай зоной хөөрэхые дуулахадаа гү, али радиогоор шагнахадаа, газетэ, журналнуудта уншахадаа, телевизорээр харахадаа: «Тиимэл байха ёһотой һэн» гээд, өөрөө мэдэнгүйгөөр сэдьхэл зүрхөөрөө баяр баясхаланда абтан, аласай аяар холо һуража ябахадаа, Намжил Нимбуев Яруунынби, Маарагтынби гэжэ суг һуража ябаһан нүхэдтөө омогорхон хөөрэдэг байһаниинь эли даа, зүүдэндээ харатараа, һанаагаа тэгшэлэн ябаал даа!

    Юунһээшье үнэтэй сэнтэй хүсэл бодолые, эрмэлзэлые шүлэгшэн тон өөрынхеэрээ уншагшадтаа мэдүүлнэ. Дуун поэт хоёрой хусэн ехэ. Дуушын гуурһан дороһоо гараһан мүр бүхэн шэб шэнэ, шэнээр сабшагдаһан сэсэг набша, хангалтаһан үбһэн шэнги арюун байха ёһотой болоно бшуу, поэдэй сэдьхэлһээ гараһан дууниинь гунигыень тарааха шадалтай байһаниинь гайхамаар!

    Маарагта нютагтамнай Буурал эжы Далһаа, Сагаан үбгэн, Ойдоб Гүнжэн (Обоото) гээд алдаршаһан, олон зоной мүргэл үргэлөө хэдэг тахилгатай үндэр хада газарнууд бии юм. Шүлэгшэнэй мүргэлтэ Бууралаа дурдахань шалтагаантай. Маарагтынхид обоо тахилгаяа Бууралһаа эхилдэг. Буурал үндэр гээшэнь тэндэ! Намжил хүбүүн орой дээрэһээнь 70-80 модондо оршодог аймагай түб болохо Нарһатын дэргэдэхи Ехэ нуурай үглөөнэй эртын наранай элшэдэ ялалзахые хэды дабтан хараһан байнал!

    Холые холо гэнгүй, поэдэй сэдьхэлһээ гараһан дууниинь өөрыень түрэл нютагтайнь уулзуулан холбохо ямар ехэ эди шэди гээшэб!

 

    Үри бэенэрээ хүнүүдэй зэргэ хүнүүд болгожо, олоной хэрэгэй түлөө оролдожо ябаха эрхэтэд болгожо, хүмүүжүүлгын түлөө аба, эжынэрнай мандаа энэ юртэмсэдэ жаргалаймнай гуламтын алтан дэбисхэр бэлдэжэ үгэнэд. Аяар тэрэ аласай нүгөө талада эрдэм номоо дээшэлүүлхэеэ зориһон Намжил дуушын эльгэн нимгэн аад, нютагаа һанаха зүбтэй даа, нютагай татаса хүсэтэй даа, хаа-яа гэнтэ баярааршье, гунигааршье соробхилон, нюдэнэйнь нулимса улхархай соогоо багтахаяа болиходоо, доошоо дугташаад, хасар дээгүүрынь халуу бусалган, шиигтэй харгы татажархиха саг тоби байһан. Яахабши даа, гайхалгүй!

    Поэт һанаагаараа, сэдьхэлээрээ, дуунайнгаа хүсөөр нютагаа хүрэжэ ерэхэ шадалтай байһандаа баярлан, нюдэнһөөнь алтан бороо адхаруулангүй яахааб, энэмнай дуушын хүсэл, эрмэлзэл өөрынгөө эгээл дээдэ шатада (кульминаци) хүрэбэ ха юм!

    Намжил Нимбуевай түрэл нютаг «Маарагтын сэлгеэхэн дайда» «нюдэндэл гүнзэгы нуурнуудаараа» элбэг юм. Нэрлэбэл: Ехэ Нуур, Мунханта, Шабарта, Байдамта ба Холбоолжон. Эдэ нуурнууд миниишье «Экологиин зүргөөр» гэһэн статья соо дурдагданхай юм. Залуу Намжил охин соогоо ябахадаа, Ехэ Нуурта нилээншье шунгаһан, хөөлэнти загаһа хахуулидаһаншье байха. Маарагтынгаа һайхан байгаалиие магтангүй, һанангүй, үгылэнгүй байхань аргагүйл.

    Нютагтаа зорюулһан шүлэгынь хүнэй сэдьхэл хүдэлгэмэ, саанаһаа гуниг түрүүлһэн, философско гүнзэгы удхатай, сээжын оёорһоо гараһан мүрнүүд. Поэдэй шүлэгынь темынгээ талаар газардаагүй, үргэн дэлисэ ехэтэй. Шүлэгынь тоб гэмэ, удхаараа хүсэд дүүрэн. Поэдэй сэдьхэлэй байдалые харуулһан лирическэ шүлэг гээд тобшолоё!

    Поэт шүлэгөө бэшэхэдээ, бүхы онол аргануудые хэрэглэн, шүлэгөө зохид хэлбэритэй болгожо, хэлэхэ гэһэн үгэеэ дүүрэн бэелүүлжэ шадаа. Намжил Нимбуевай «Маараагтаяа һанаад...» гэһэн шүлэг ехые мэдэхэ, олые хараһан хүнүүдэй: «Нютагай шорой — алтан» гэжэ хэлэхэдэ, эдэ үгэнүүдэй оёоргүй гүнзэгы удхые хэрэглэн, нютаг голоо магтан дуүладаг, үмөөрдэг, тэрэнэйнгээ хойноһоо гуниглан һанажал ябадагыень гэршэлнэ. Тиингүй яахаб даа!

    Энэ сэсэн удха тиихэ үеын залуу үетэнэйшье, мүн минии сасуутанайшье урда өөрынгөө нангин удхые гээгээгүй, гээхэшьегүй. Түрэһэн нютагынь алтанһаа үнэтэй сэнтэй, хэрэгтэйшье (гажархын сагта) байна даа!