(поэдэй эхэ Һамажаб Пыловна Бардуевагай дурсалгын шэнжэлэл)

    1. Эгэтын һургуулиин Шираб ба Намжил Нимбуевуудта зорюулһан музей тухай;

    2. Һургуулиин шабинарай Намжил Нимбуев тухай шэнжэлгэнүүд;

    3. Намжил Нимбуевай эхэ Һамажаб Пыловна Бардуевагай хүбүүн тухайгаа дурсалгые шэнжэлэн үзэлгэ.

    Намжил Ширабович Нимбуев 1948 оной июниин 11–дэ Улаан – Үдэ хотодо түрэһэн юм. Буряадай мэдээжэ поэт, уран зохёолшо, оршуулагша Шираб Нимбуевай ехэ хүбүүн болоно. Намжил Нимбуевай эхэ Һамажаб Пыловна минии нагаса баабайн — Бадма-Доржо Пылович Бардуевай эгэшэ мүн.

    Манай Эгэтын һургуулида хизаар ороноо шэнжэлгын «Тоонто» кружок хорин жэлэй туршада хүдэлдэг. Тэрэниие Россин габьяата багша Цыбикова Бальжима Султумовна хүтэлбэрилдэг. Һургуулиин түүхын музей литературна таһагтай юм. Тэрэнь Шираб, Намжил Нимбуевуудта зорюулагданхай. Үзэсхэлэниие «Шүдэрлэгдэһэн сахилгаанууд» гэһэн номой хабтаһанһаа буулгаһан зураг – панно шэмэглэнэ. Тэрэниие минии нагаса Пүнсэг Бадмадоржиевич Бардуев тоһон шэрээр 1990 ондо зураһан байна. Буряадай мэдээжэ уран зохёолшод болохо эсэгэ хүбүүн хоёр Нимбуевуудай зохёохы ажалые харуулһан «Эхэ орон тухай бодолнуудни һайхан даа» гэһэн үгэнүүд эпиграф болгон абтанхай. Ханада олон тоото фото-дүрэнүүд үлгөөтэй. Витринэ соогуур бодото данса саарһанууд, гар бэшэгүүд, дурсалганууд табигданхай.

    Шираб Нимбуевай Ажалай дэбтэр, «Буряад – Монголой үнэн» газетын литературна секретариин, Буряадай АССР-эй соёлой габьяата хүдэлмэрилэгшын үнэмшэлгэнүүд, хэблэлэй хүдэлмэрилэгшэдэй профсоюзай гэшүүнэй, СССР-эй уран зохёолшодой холбооной гэшүүнэй, СССР-эй Литературна жасын гэшүүнэй СССР-эй журналистнуудай холбооной гэшүүнэй үнэмшэлгэнүүд манай музейдэ бодотоороо бии.

    Намжил Нимбуевай «Буряадай залуушуул» газетын редакциин хүдэлмэрилэгшын, «Байгал» журналай литературна редакторай үнэмшэлгэнүүд, Доржо Банзаровай нэрэмжэтэ Буряадай гүрэнэй багшанарай институдай оюутанай билет табигданхай. Гадна Бүхэсоюзна «Артек», «Орлёнок» пионерэй лагерьнуудта абаһан грамотанууд, тэндэһээ бэшэһэн бэшэгүүд харагшадай анхарал татадаг. Арбадахи класста һуража байхадаа, Владимир Ильич Лениндэ зорюулһан уншагшадай мүрысөөндэ өөрынгөө бэшэһэн шүлэг уншажа шалгарһан юм, энээнииень гэршэлһэн грамота бии. Гар бэшэгүүдэйнь, шүлэгүүдэйнь дэбтэрнүүд баһал һонирхолтой.

    Манай һургуулиие үни дүүргэһэн аха нүхэднай Намжил Нимбуев тухай холо ойгуур хөөрэһэншье, өөһэдыгөө эрхимээр харуулһаншье байна.

    1988 ондо Ленинскэ комсомолой 70 жэлэй ойдо зорюулагдан Саратов хотодо үнгэрһэн «Если тебе комсомолец имя, имя крепи делами своими» гэһэн Бүхэроссин һайндэртэ Цыбиков Зоригто хабаадаа һэн. 7-дохи классай шаби байһан Зоригто Намжил Нимбуевай манай Эгэтэдэ яажа зуһадаг байһан тухай, тэрэнэй нүхэд, зохёолнуудайнь прототипууд тухай хөөрэжэ, олон уянгата шлэгүүдыень сээжээр уншаад, «Литературное краеведение» секцидэ республикынгаа, аймагайнгаа, нютагайнгаа нэрэ солые эрхимээр хамгаалаа.

    2000 ондо Цыбиков Эрдэм элдин Эгэтынгээ «уран үгэтэй, үндэр заяатай, омогорхохо одон» болоһон Намжил Нимбуевай ялас гэмэ зохёохы зам тухай хөөрэжэ, өөрсэ маягай шүлэглэмэл бүтээлнүүдыень шэнжэлжэ, Бүхэроссин хизаар ороноо шэнжэлгын литературна олимпиадын нэгэдэхи шатын лауреадай нэрэ зэргэдэ хүртэһэн солотой.

    Би мүнөө Һамажаб абгайн Намжил хүбүүн тухайгаа Эгэтын һургуулиин үхибүүдтэй уулзалгын үедэ хөөрэһэн дурсалга дээрэ тогтохомни. Тэрэ уулзалга 1993 оной сентябриин 20-до болоһон байна. Һамажаб Пыловнагай өөрын гараар бэшэһэн дурдалгатай дэбтэр (харуулха).

    Минии зорилго:

    — Намжил хүбүүн юугээрээ үетэн хүбүүдһээ илгардаг байгааб гэһэн тобшолол хэхэ;

    — Намжил Нимбуевые манай нютагай хүн, үндэр заяатай омогорхохо одомнай гэхэ эрхэтэй гүбди гэһэн шэглэлтэй шэнжэлгэ хэжэ туршаха.

    Һамажаб Пыловнагай дурсалгын ёһоор, Намжил хүбүүхэн «табатай байхадаа, үгэ холбожо уншадаг болоо. Эсэгэнь саадай үхибүүдэй уншахаар ном асаржа үгөө һэн. Дулаан хабар болоһон байгаа; диванай урда газарта һуугаад уншадаг байгаа ха. Өөрһөө 2-3 наһа дүү үхибүүдээр наадаха. Эдэ жаахануудтай наадана гээшэгши гэхэдэ, командалхада гоё ааб даа гэдэг һэн. Тиибэшье тэдэ багашуулаа баһажа бархируулдаггүй, ехэ зөөлэн, уян сэдьхэлтэй хүбүүн һэн.»

    Эжынь тон хэдытэйдээ шүлэг бэшэжэ эхилһыень һананагүй. Түрүүшынь шүлэг «Молодёжь Бурятии» газетэдэ ород хэлэн дээрэ гараа һэн гэнэ. Шираб Нимбуевтан гэртээ буряадаараал хөөрэлдэдэг байһан. Эсэгэнь дүрбэн үхибүүдтээ зун болотор буряад хэлэеэ бү мартагты, хэлэеэ бүлюудэжэ, «Буряад Үнэн» газетэ уншагты гэдэг байһан. Намжил Улаан-Үдын гурбадахи һургуулида һураһан, 6-7-дохи классһаа эхилээд, ород хэлээр, литератураар хотын олимпиадануудта хабаададаг байгаа. 7-дохи класс дүүргээд байхадань, һургуулинь «Артек» лагерь эльгээгээ. Тэндээ «Африка» гэжэ шүлэг бэшээд, алтан медаль абаад ерээ, гурбадахи һургуулидань үлэнхэй гэжэ эжынь хөөрэһэн юм.

    Шэнэ жэлэй һайндэртэ, элдэб үнгын гоё саарһаар гирлянда хэжэ гэрээ гоёогоод, гэр бүлынгөө газетэ гаргадаг байгаа. 8-дахи класста һураха үедөө эсэгынгээ буряадаар бэшэһэн шүлэгүүдыень ород хэлэн дээрэ оршуулаа һэн. 9-дэхи класста «Приключения Зархая» зохёолые оршуулаа.

    Һамажаб Пыловнагай дурсалга уншаад байхада, Намжил хүбүүнэй ехэхэн бэлигтэй, үетэнһөө үлүү бэрхэ байһаниинь элеэр харагдана. Һамажаб абгай Намжилай жэлтэй болоһонһоо хойшо зундаа үхибүүдээрээ баабайндаа ерэжэ зуһадаг һэмди гэжэ бэшэнхэй. Энэ гэрынь манай хорой соомнай мүнөөшье байһаар зандаа. 10-аад жэлэй саана һэльбэжэ табяа юм. Намжилайнгаа 12-той байхада, нагаса баабайнь жаахан хажуур эшэлжэ үгөөд, үбһэ сабшажа һургаа. Тэрэ зуһажа, үбһэ сабшалсажа байхадаа иигэжэ хэлэдэг һэн: «Би һургууляа дүүргээд, дээдэ һургуулида һураха үедөө шүлэгөө бэшээд, ном гаргуулаад, мүнгэтэй болоходоо, эндэ, нагаса баабайнгаа буусада, гэр барюулхаб. Эндээ ерэжэ зуһажа байхадаа, шүлэгөө бэшэхэб.» Намжилай унаган нүхэд Нанзатов Цырен-Доржо, Банзатов Чимит, Нимбуев Намсарай, Куликов Коля гэгшэд болоно. Дээшэ доошо наһанай үхибүүдые суглуулаад, Цырен-Доржын нагаса баабайн гэрэй хойнохи жаахан гэр соо үдэртөө репетици хэжэ бэлдээд, үдэшэндөө клубта концерт табидаг бэлэй. «Мальчишка с бантиками» гэжэ номоо Эгэтэдэ зуһахадаа бэшэжэ эхилээ. Манай хажуугаар урдадаг Хара-Шэбэр голнай, сугтаа наадаһан үетэниинь ном соо оронхой. Намжил Нимбуевай шүлэгүүд соохи байгаали, орон дэлхэй, үбгэд хүгшэдшье – барандаа манай нютагай шэнжэ шарайда шэнгэнхэй.

    Онсо өөрын маягаар бэшэдэг байһан, гүн ухаанай гүнзэгы удхатай уянгата шүлэгүүдые хүн түрэлтэндэ бэлэглэһэн, оройдоол 23 наһа наһалһан Намжил Нимбуев элдин талатай, элһэн доботой Эгэтэ нютагһаа элшэ хүсэеэ нэмээн урган гараһан элитэ уран шүлэгшэн болоно.