Гомбоев Баир Будаевич,
Захааминай аймагай
Мэлын дунда һургуули


АМИТАНАЙ, УРГАМАЛАЙ АЙМАГ ТУХАЙ АСУУДАЛНУУД

1. Загаһан, загаһа бариха хэрэгсэл

1-дэхи асуудал. Улаан бургааһаар хэгдэһэн загаһа бариха хэрэгсэл.

        Харюу:        Гүр

2-дохи асуудал. Голой жэжэ загаһан.

        Харюу:        Ялаагана.

3-дахи асуудал. Гүнзэгы хонхор газарай уһан.

        Харюу:        Сөөрэм

Класста. Сибириин голнуудта амидардаг лососиин түрэлэй томо загаһан.

        Харюу:        Тула

Түгэсхэлэй асуудал. Загаһанай бэе дээгүүрхи хальһан.

        Харюу:        Хашарһан

Гол асуудал. Мяха, түрьһөөрөө сэгнэгдэдэг томо загаһан.

        Харюу:        Хилмэ

Аза талаан: сүмхөөг, һэрбээ, алгана, гутаар, гүльмэ, зэбгэн, сурхай, татуур.


2. Шумуулнууд

1-дэхи асуудал. Хатуу далитай шумуул.

        Харюу:         Сохо

2-дохи асуудал. Бүлэг бүлэгөөрөө амидаржа байдаг шумуул.

        Харюу:        Шоргоолзон

3-дахи асуудал. Хорото шумуул.

        Харюу:        Тархаан

Класста. Уһанай сохо.

        Харюу:        Балшаруу

Түгэсхэлэй асуудал. Малай нюрганда нүхэлэн байрлаһан һоно хэдэгэнын үтэн.

        Харюу:        Гуур

Гол асуудал. Нарин ута бэетэй, хоёр паар далитай томо шумуул.

        Харюу:        Тэрмээлжэн

Аза талаан: жуулга, залхаг, сарсаа, таршаа. хорхой, хулпаа.


3. Амигүй байгаали

1-дэхи асуудал. Уһанай хүрэхэ гү, али хайлан урдаха үедэ бии болодог бутархай һэрхигэр мүльһэн.

        Харюу:        Зайр

2-дохи асуудал. Жэлэй эгээл дулаан саг.

        Харюу:        Зун (нажар)

3-дахи асуудал. Уһанай дундахи хуурай газар.

        Харюу:        Олтирог (арал)

Класста. Хүрэһэн ууралай нимгэхэн саһан.

        Харюу:        Хюруу

Түгэсхэлэй асуудал. Агаарай долгисоһон хүдэлөөн.

        Харюу:        Зэрэлгээн

Гол асуудал. Гэшхүүлжэ хатуу болоһон саһан.

        Харюу:        Сарья

Аза талаан: һалхин, хүүюур, долгин, мүндэр, шүүдэр, һүүдэр.


4. Хуһан

1-дэхи асуудал. Үйһэн дорохи хальһанай саана байдаг амтатай шүүһэн.

        Харюу:        Налхи

2-дохи асуудал. Шаргын нэгэ хуби.

        Харюу:        Үргэн

3-дахи асуудал. Хуһанай бэедэ байдаг болдогор.

        Харюу:        Улхан

Класста. Гэртэхи амһартын нэгэ зүйл, ажалай хэрэгсэл.

        Харюу:         Бүлүүр

Түгэсхэлэй асуудал. Ажалай зэмсэг.

        Харюу:         Тармуур

Гол асуудал. Хуһан ой.

        Харюу:         Хуһалуур (хуһан тума)


5. Шэнэһэн

1-дэхи асуудал. Шэнэһэн модоной хатуу хальһан.

        Харюу:        Холтоһон

2-дохи асуудал. Шэнэһэнэй зүүн шэнги нариихан набшаһан.

        Харюу:         Шэлбүүһэн

3-дахи асуудал. Шэнэһэнэй агаарта хатуурдаг няалдангир шүүһэн.

        Харюу:        Дабирхай

Класста. Бүдүүн (узуур) талаһаань шобхологдоһон нариихан шэрэнги.

        Харюу:        Хабшалга

Түгэсхэлэй асуудал. Шэнэһэн модо утаашань тайрахада гараһан барилгын материал.

        Харюу:        Хабтагай

Гол асуудал. Хашаа хорёо барихада хэрэглэгдэдэг адлирхуу хэмжүүрээр тайрагдаһан бүдүүншэг шэрэнги.

        Харюу:        Һургааг

Аза талаан: бахана, һаднаг, байшан, хухюур.


6. Модод (1)

1-дэхи асуудал. Зандан модоной дабирхай.

        Харюу:         Гүгэл

2-дохи асуудал. Модоной һаглагар орой.

        Харюу:        Залаа

3-дахи асуудал. Һая ургажа байһан жэжэхэн модон.

        Харюу:        Сагдуул

Класста. Ой соохи модонһоо сэбэрлэгдэһэн зурууд газар.

        Харюу:        Самсаал

Түгэсхэлэй асуудал. Модоной тэбхэр тайрадаһан.

        Харюу:        Тэбхээнсэг

Гол асуудал. Нимгэн хабтагар, ногоон үнгэтэй модоной ажамидаралай шухаг хуби.

        Харюу:        Набшаһан

Аза талаан: буртаг, түгсэг, хухюур.


7. Модод (2)

1-дэхи асуудал. Хабтагар зөөлэн шэлбүүһэтэй, сэхэ ургаһан борбоосгойтой шэлбүүһэтэ модон.

        Харюу:        Жодоо

2-дохи асуудал. Хатуу бэетэй, намартаа унадаг зөөлэхэн шэлбүүһэтэй модон.

        Харюу:        Шэнэһэн

3-дахи асуудал. Зүрхэнэй түхэлтэй набшаһатай сагаан модон.

        Харюу:        Хуһан

Класста. Модоной жэжэхэн дальбардаһан.

        Харюу:        Зомгооһон

Түгэсхэлэй асуудал. Хатуу бэетэй, борбоосгойдоо эдеэтэй набшаһата томо модон.

        Харюу:        Дархи

Аза талаан: нарһан, асуула.


8. Ногоон ургамалнууд (1)

1-дэхи асуудал. Томо улаан сэсэгтэй, бирсагар жэжэхэн түмһэтэй тибһэнэй түрэлэй ургамал.

        Харюу:        Абдаргана

2-дохи асуудал. Таряанай үрэһэн.

        Харюу:        Орооһон

3-дахи асуудал. Гол газарай амтатай түмһэтэй ургамал.

        Харюу:        Атаахай

Класста. Ургамалай үрэ.

        Харюу:        Буурсаг

Түгэсхэлэй асуудал. Гол нугаар ургадаг олон жэлэй ургамал.

        Харюу:        Балшаргана

Гол асуудал. Үндэһэниинь эдеэ хоолдо ородог ургамал.

        Харюу:        Гэшэгэнээн

Аза талаан: дэрһэн, мангир, тибһэн, хулһан.


9. Ногоон ургамалнууд (2)

1-дэхи асуудал. Аһалдадаг адаалхай үрэтэй бог үбһэн.

        Харюу:        Носоргоно

2-дохи асуудал. Ургамалай хүнды эшэ.

        Харюу:        Суур (соор).

3-дахи асуудал. Ногоон гү, али улаан эшэтэй, нариихан гонзогор набшаһатай, сагаан буурсагтай, эдихэдэ гашуубтар аад, шэмэтэй ургамал.

        Харюу:        Тарнаан.

Класста. Жэжэ монсогор сэсэгтэй, шороб үнэртэй, гашуун амтатай ургамал.

        Харюу:        Үрмэдэһэн.

Түгэсхэлэй асуудал. Нариихан набшаһатай талын залаата ургамал.

        Харюу:        Хилгана

Гол асуудал. Нэгэ гонзогор үбһэн, ногоон.

        Харюу:        Һогообори

Аза талаан: түмһэн, хагдан, хүбхэн, мэхээр.


10. Арьяатад

1-дэхи асуудал. Баахалдай,бартахи, хара гүрөөһэн.

        Харюу:        Баабгай

2-дохи асуудал. Ута һагсагар һүүлтэй нохой түрэлэй арьяатан.

        Харюу:        Үнэгэн

3-дахи асуудал. Хүнэриин түрэлэй мяхаша амитан, зантахи.

        Харюу:        Зээгэн

Класста. Баабгайн һүлһэн.

        Харюу:        Домхи

Түгэсхэлэй асуудал. Шонын гүлгэн.

        Харюу:        Бэлтэргэ

Гол асуудал. Сагаан үнгэтэй хүнэриин түрэлэй багахан мяхашан.

        Харюу:        Үен

Аза талаан: Араата, зээгэн, халюун, доргон, хүнэри, булган.


11. Уһанай шубууд

1-дэхи асуудал. Шара улаан зүһэтэй нугаһанай түрэлэй уһанай шубуун.

        Харюу:        Ангир

2-дохи асуудал. Галуунай абяа гаралга.

        Харюу:        Ганганаан

3-дахи асуудал. Сахали шубуунай ондоо нэрэнь.

        Харюу:        Хайлгана

Класста. Ута хүлтэй, хүзүүтэй, намагай томо шубуун.

        Харюу:        Хүхэ дэглы

Гол асуудал. Ута хушуутай намагай шубуун.

        Харюу:        Һараалжан

Аза талаан: Боржон, сахали, галуун.


12. Дулаан орондо бусадаг шубууд

1-дэхи асуудал. Зарим шубуудай толгой дээрэхи улаахан улхан, орбойһон нооһон.

        Харюу:        Залаа

2-дохи асуудал. Торхируунай түрэлэй талын багахан шубуун.

        Харюу:         Бүднэ

3-дахи асуудал. Эреэн маряан үдэтэй, хотигор хушуутай, һэбюуртэл адли залаатай шубуун.

        Харюу:        Бүбөөлжэн

Класста. Ута шобхо үзүүртэй далинуудтай, шуран түргэнөөр ниидэдэг бишыхан шубуухай.

        Харюу:        Хараасгай

Түгэсхэлэй асуудал. Борбилоогой түрэлэй дууша бишыхан шубуухай.

        Харюу:        Хайргана

Гол асуудал. Жэргэмэл (синоним)

        Харюу:        Булжамуур

Аза талаан: Шумуул, уурхай, хушуун.


13. Олзобориин шубууд

1-дэхи асуудал. Тахяагай түрэлэй олзобориин томо шубуун.

        Харюу:        Хура

2-дохи асуудал. Хурын түрэлэй томо шубуун.

        Харюу:        Һойр

3-дахи асуудал.Тала газарта байрладаг ута хүзүүтэй, шамбай хүлнүүдтэй томо шубуун.

        Харюу:        Тоодог

Класста. Ой соо байрладаг эреэн зүһэтэй шубуун.

        Харюу:        Хүдүү

Түгэсхэлэй асуудал. Ургамалай үрэнүүдээр, гүлгөөр, набшаһаар хооллодог олзобориин багашаг шубуун.

        Харюу:        Торхируу

Гол асуудал. Шубуунай хото.

        Харюу:        Уули

Аза талаан: гүлгэн, үрэһэн, уургай.


14. Юрын шубууд

1-дэхи асуудал. Борбилоогой түрэлэй улаахан үбсүүтэй дууша боро шубуун.

        Харюу:        Зана

2-дохи асуудал. Борбилоогой түрэлэй ойн эреэхэн шубуун.

        Харюу:        Итаг

3-дахи асуудал. Далидаа сагаан үдэнүүдтэй алаг эреэн шубуун.

        Харюу:        Шаазгай

Класста. Ургамалай үрэһөөр хооллодог, боробтор хүхэ гү, али сагаан үдэнүүдтэй, томо уулитай шубуун.

        Харюу:        Гулабхаа

Түгэсхэлэй асуудал. Боро харабтар үдэнүүдтэй бишыхан шубуун.

        Харюу:        Борбилоо

Гол асуудал. Модондо абирдаг, хүсэтэй хатуу хушуутай шубуун.

        Харюу:        Тоншуул

Аза талаан: Онголи, тагтаа, шумуул.


15. Мяхаша шубууд

1-дэхи асуудал. Сагаан толгойтой, боро зүһэтэй, шарабтар гэдэһэтэй, үндэр хада уулада байдаг мяхаша томо шубуун.

        Харюу:        Ёло

2-дохи асуудал. Элин халин түргөөр ниидэдэг мяхаша шубуун.

        Харюу:        Нашан

3-дахи асуудал. Ялагар хара һододтой томо шубуун.

        Харюу:        Хирээ

Класста. Богонихон аад, гохо хушуутай, ута хурса һабарнуудтай мяхаша шубуун.

        Харюу:        Харсага

Түгэсхэлэй асуудал. Томо нюдэдтэй, гохо хушуутай һүниин мяхаша шубуун.

        Харюу:        Бэгсэргэ

Гол асуудал. Сайбар боро үнгэтэй мяхаша шубуун.

        Харюу:        Хулда

Аза талаан: Бүргэд, хушуун.


гаршаг