№ №
|
Сэдэбэй гол удха
|
Лекци
|
Практ
|
Бүлэгөөр ажал
|
Рефлекси,
Дискусси
|
Шалгалта
|
Саг
|
Ажаглалта
|
1
|
Угай бэшэгүүд тухай мэдэсэ
|
1
|
1
|
бүлэгөөрөө
|
дискусси
|
реферат
|
2
|
|
2
|
Угай бэшэгүүдые болон түүхын зохёолнуудые бүтээгшэдэй намтарнуудые буряад һургуулинуудта үзэлгэ
|
1
|
1
|
класс
|
Хөөрөөн
|
элидхэл
|
2
|
|
3
|
Угай бэшэгүүдые шэнжэлэгшэдэй номуудтай танилсалга
|
|
1
|
бүлэгөөрөө
|
Презентации
|
ном танилс
|
1
|
|
4
|
Угай бэшэгүүдэй онсо илгаа
|
1
|
|
бүлэгөөрөө
|
выставкэ
|
Элидх
|
1
|
|
5
|
Сэлэнгын буряадуудай угай бэшэгүүд
|
1
|
1
|
бүлэгөөрөө
|
Текстээр ажал
|
Практ ажал
|
2
|
|
6
|
Хори-буряадуудай угай бэшэгүүд
|
|
1
|
|
Номой презент.
|
Реферат
|
1
|
|
7
|
Эхирэд-булагадуудай угай бэшэгүүд.
|
|
1
|
бүлэгөөрөө
|
Текстээр ажал
|
Найруулга
|
1
|
|
8
|
Баргажан буряадуудай түүхэ бэшэгүүд.
|
|
1
|
|
Текстээр хүдэлмэри
|
Угай
һарбаалжан
|
1
|
|
9
|
Хонгоодор буряадуудай угай бэшэгүүд.
|
|
|
бүлэгөөрөө
|
номоор ажал
|
Аймагай карта
|
1
|
|
10
|
Тобшолол.
|
|
1
|
|
|
Альб. хамгаалалга
|
2
|
|
11
|
Һурагшадай эмхидхэһэн уг гарбал тухай хуралдаан.
|
2
|
8
|
|
|
Презентаци
|
10
|
|
12
|
Бүхы саг
|
|
|
|
|
|
26
|
|
№№
|
Темэ
|
Темын удха
|
Практ. хүдэлм.
|
Саг
|
1
|
Угай бэшэгүүд тухай мэдэсэ.
|
1. Уг изагуурай зохёолнууд, угай бэшэгүүд тухай мэдэсэ.
2. Буряадуудай угай бэшэгүүдэй байгуулга болон түхэл. Бэшээшэдэй элдэб түхэлэй материалнуудые хэрэглэлгэ.
3. Урдандаа буряад зоной уг гарбал тухайгаа түүхын зохёолнуудые эли тодоор бэшэхэдээ, үнэншэмөөр документнүүдэй бодото баримтануудые болон эртэ сагай аман зохёолнуудай зүйлнүүдые үргэнөөр хэрэглэдэг байһан тухай сэдэб.
4. Буряадуудай угай бэшэгүүдэй эхи абаһан үнэтэй баримтанууд – арадай баялиг гээшэ.
5. Буряадуудай угай бэшэгүүдые Монголой уг изагуурай зохёолнуудтай зэргэсүүлгэ.
|
Шалгалтын хүдэлмэри.
Интеграци. Олон арадуудай летописүүд.
|
2
|
2
|
Угай түүхэ бэшээшэд
|
1. Буряад арадай элдэб нютагуудай уг изагуурай түүхын зохёолнуудые бэшэһэн ба шудалһан авторнууд гэхэдэ,
Т. Тобоев, В. Юмсунов, Д–Ж. Ломбо–Цэрэнов, Ц. Сахаров, А. Саагиев (Сахьяев), А. Очирой, Вагиндара (А. Доржиев), Буян–Далай дооромбо, Б. Будаев, Д–Д. Генпилон, Д. Ендонов, Усунай хүбүүдэй (Арханай, Алхадайн) угай бэшэгүүд. З. Тагаров, С. П. Балдаев, Ц. Б. Цыдендамбаев, Ш. Б. Чимитдоржиев, Д. С. Дугаров, Ж. А. Зимин, Г. Р. Галданова, С. Д. Бабуев, Б. Ш. Доржиев, Ц. П. Ванчикова, Б. С. Дугаров, Г. Н. Очирова, Г. Ж. Раднаева ба бусад болоно.
Дээрэ дурдагдаһан хүнүүд түрэл арадайнгаа түүхын асуудалнуудаар сэнтэй зохёолнуудые бэшэһэн байна. Гэхэ зуура, угай бэшэг зохёогшодой урданай буряадуудай ажабайдал үнэн зүбөөр харуулжа, түрэл арадайнгаа мүнөө үеын соёл болбосоролой саашадаа улам хүгжэхэ хэрэгтэ нэмэри хубитаяа оруулжа, һайн нүлөө үзүүлһыень тэмдэглэмээр.
|
реферат
|
2
|
3
|
Угай бэшэгүүдые шэнжэлэгшэд.
|
1. Урда сагта гараар бэшэһэн, хожомынь барлаад гаргаһан угай бэшэгүүд – Улаан–Үдын Ниитын эрдэмэй институдай гар бэшэгэй номой санда бии. Гадна иимэ угай бэшэгүүд РФ Наукануудай академиин Зүүн зүгэй институдай Санкт–Петербургын таһагта болон тэндэхи университедэй библиотекэдэ байдаг.
2. Хубисхалай урда буряадуудай угай бэшэгүүдэй зариманиинь хуушан монгол буряад, ород хэлэнүүд дээрэ хэблэгдэһэн юм.
3. Тэдэниие Ц. Сахаров, А. М. Позднеев, А. Доржиев, А. И. Востриков, Н. Н. Поппе, Ц. Жамцарано, В. А. Казакевич, Д. Ендонов, Г. Н. Румянцев, Л. С. Пучковский, С. Д. Дылыков, Ц. Б. Цыдендамбаев, Ш. Б. Чимитдоржиев, Б. Ринчен, С. Д. Бабуев болон бусад шэнжэлһэн юм.
|
Соносхол, доклад (мэдээн).
|
1
|
4
|
Буряад угсаатанай гол отогууд
|
1. Хори эсэгын буряадууд.
2. Сэлэнгэ эсэгын буряадууд.
3. Эхирэд-булагадай эсэгын буряадууд.
5. Хонгоодор эсэгын буряадууд.
|
Шалгалтын хүдэлмэри
|
1
|
5
|
Хори-буряадуудай угай бэшэгүүд.
|
1. Тобын Түгэлдэрэй бэшэһэн “Хориин болон Агын буряадуудай урда сагай түүхэ” гэһэн номые хуушан монгол бэшэгһээ мүнөөнэй буряад литературна хэлэндэ Р. Пубаев ба Д–Н. Д. Доржиев гэгшэд оршуулһан юм.
2. Вандан Юмсуновай “Хориин арба нэгэн эсэгын уг изагуурай туужа” гэжэ зохёолые мүнөөнэй буряад хэлэндэ Л. Д. Шагдаров ба Л. Бадмаева оршуулаа.
3. Ш. Н. Хобитуев “Хориин арба нэгэн эсэгын буряад зоной түүхэ” гэһэн зохёолые мүнөөнэй буряад хэлэндэ Г. Н. Очирова болон Ц-А. Дугар-Нимаев хоёр оршуулһан байдаг.
|
Угай бэшэгүүдэй анализ, зэргэсүүлгэ.
|
1
|
6
|
Сэлэнгын буряадуудай түүхэ бэшэгүүд.
|
1. Д-Ж. Ломбо-Цэрэновай “Сэлэнгын монгол-буряадуудай түүхэ” гэжэ зохёолые мүнөөнэй буряад хэлэндэ Ш. Б. Чимитдоржиев оршуулаа.
2. Юмов Сайнцагай 1887 ондо зохёоһон “Сэлэнгын монгол-буряадууд тухай түүхэ бэшэг» гэһэн бүтээлые Б. Базарова буряадшалһан юм.
3. Будаев Б. “История возникновения 6 селенгинских родов”.
4. Е. Л. Бадмаев “Бурятские родоплеменные объединения хатагинов и хочинутов”, (У-У., 1998).
5. Санджэ-Сүрэн (Г. Ж. Раднаева) “Хатан эжы Зэдэмнай” (Үльгэрнүүд, домогууд) I, II, III, IV, V ботинууд. У-Ү., 2005.
|
Эндэ дурдагдаһан мэдээжэ хүнүүд тухай элидхэл, шэнжэлэлгэ болон проект бэлдэлгэ.
|
2
|
7
|
Эхирэд-булагад буряадуудай угай бэшэгүүд.
|
1. С. П. Балдаев “Родословные предания и легенды бурят. Булагаты и эхириты”. У-У., 1970.
2. Д. Ендоновой “История эхирит-булагатского цогольского рода” гэһэн зохёол 1949 ондо бүтээгдээ. Тиигээд Г. Н. Румянцевай хуушан-монгол хэлэн дээрэ хэблэлдэ бэлдэһэн “Сборник трудов по филологии” гэһэн суглуулбари соо хэблэгдээ (2 выпуск).
|
Шэнжэлэлгэ, проект зохёолго.
|
1
|
8
|
Баргажан буряадуудай түүхэ бэшэгүүд.
|
1. Цэдэбжаб Сахаровай “Баргажан буряадуудай түүхэ бэшэг” гэһэн зохёолые Ж. С. Сажинов буряад хэлэндэ оршуулһан юм.
2. Цэрэнов Цэжэбэй “Баргажан буряад зоной түүхын тобшо бэшэг” гэдэг зохёолые Ж. С. Сажинов буряадшалһан юм.
|
Мэдээжэ хүнүүд (элидхэл), шэнжэлэлгэ, проект.
|
1
|
9
|
Хонгоодор буряадуудай угай бэшэгүүд.
|
1. Хонгоодор буряадуудай уг гарбалай түүхые эрдэмтэд Г. Н. Румянцев, М. Н. Мельхеев, Д. С. Дугаров, И. П. Егунов, Ж. А. Зимин болон бусад шудалһан юм. Хожомынь туд асуудалые Г. Р. Галданова “Закаменские буряты”, С. Д. Бабуев “Из родословных закаменских бурят” болон Б. Ш. Доржиев «Исторический очерк Закамны” гэһэн номууд соогоо шэнжэлһэн гээшэ.
5. Ш. Б. Чимитдоржиевай ”Буряадай түүхэ бэшэгүүд” (Хонгоодор угай зон тухай бэшээтэй).
6. Л. Ц. Малзурова “Мифы хонгодоров”. Улан–Удэ, 2006.
|
С. Д. Бабуевай шэнжэлэлгэнүүд.
“Буряад үнэн” сонинһоо материалнууд.
|
1
|
10
|
Тобшо
лол.
|
Буряад угсаатануудай уг изагуур.
|
Эрдэмэй практическа конференци.
|
2
|
11
|
Һурагшадай угай найр.
|
Һурагша бүхэнэй өөрынгөө гэр бүлын уг изагуур тухай соносхол.
|
Өөрынгөө угай бэшэгэй, нютагай угай бэшэгэй презентаци.
|
10
|
12
|
Бүхы саг
|
|
|
26
|