Содномов Сономбал Цыденович,
Буряад республикын габьяата багша
 
«АРАДАЙ БААТАР ГЭСЭР»
гэһэн үльгэр үзэлгөөр жэшээтэ хэшээлнүүд
4    класс
 
 
Темэ: «АБАЙ-ГЭСЭРЭЙ ГУРБАДАХИ ҺАМГАН
АЛМА-МЭРГЭН ХАТАН»
Табадахи хэшээл
 
Зорилгонууд: «Абай-Гэсэр» эпосай гурбадахи бүлэгтэйнь танилсуулха, уран һайхан үгын хүсөөр, үхибүүдэй хүгжэлтэдэ нүлөөлжэ, уран зохёолой һайхан орон руу үхибүүдые шэглүүлхэ; аман хэлэлгэ хүгжөөхэ, ойлгогдоогүй үгэнүүдтэй танилсуулха; удха дээрэнь хүдэлэлгэ.
 
Хэшээлэй ябаса
I. Эмхидхэлэй үе
II. Шалгалтын шата
Хэр зэргэ урдахи бүлэгүүдэйнь удхыень ойлгообта гэжэ элирүүлэе. Тиихын тула багахан тест үнгэргэе. Ажалайнгаа дэбтэр соо 11-дэхи даабари дүүргэе.
Үхибүүдэй бэшэһэнэйнь һүүлдэ дэбтэрыень һэлгэжэ (взаимопроверка) шалгалта үнгэргэнэ. Һурагшад самбар хаража, бэе бэеэ сэгнэнэ.
– Бидэ булта хэн, хайшан гэжэ мэдэнэб гэжэ элирүүлээбибди? (Мэдэхэ хүнүүд бэрхэнүүд).
– Ямар тобшолол хээбта? (Уншаагүй хүн уншаха).
 
III. Шэнэ материалтай танилсалга
Мүнөөдэр бидэ «Абай-Гэсэр» гэһэн эпосэй, Гэсэрэй гурбадахи һамган Алма-Мэргэн хатан гэжэ бүлэгтэйнь танилсахабди.
Энэ бүлэг уншахадамнай ойлгогдоогүй үгэнүүд таанадта ушарха байна.
Моринойнь түбэрөөн һаянай замхаал –
Арсаар утаба –
Ордон –
 
IҮ. Нэгэдэхи синтез
Мүнөө би таанадта тобшохоноор хөөрэжэ үгэхэб. Таанад анхаралтайгаар шагнагты. (Үхибүүд шагнана).
Зай, мүнөө номуудаа нээгты. (Багша самбарта асуудал бэшэнэ).
Таанад уншаһанайнгаа һүүлдэ энэ асуудалда харюусаха ёһотойт.
а) Хадуун абаһые шалгалга:
3-4 зохёолой юрэнхы удха тайлбарилһан асуудал табиха.
1) Энэ хэһэг уншаад байхадаа, сэдьхэлдэтнай ямар бодолнууд түрэнэб?
2) Ямар ушарһаа Гэсэр нютагаа бусажа шадаагүйб? Таанад энээн тухай юун гэжэ бодонот?
3) Ямар аргаар Гэсэр гэртээ бусанаб?
4) Гэсэр Бэльгэн хэерэйнгээ амяа алдаха шахуу байхые хараад яагааб?
5) Юундэ мориниинь иимэ байдалда ороһон байба гээшэб?
 
Ү. Зохёолой анализ
а) Аман соогоо уншалга.
б) Асуудалда харюусалга.
в) Һубарин уншалга.
 
ҮI. Түсэб табилга
Энэ хэһэг ямар хубинуудта хубаажа болохоб?
Жэшээтэ түсэб: (Үхибүүдэй һанамжаар ондоо болгожо болохо).
1. Гэсэрэй Уһан-Лосол хаанда ерэлгэ.
2. Алма-Мэргэнтэй хамтаралга.
3. Гэсэрые бэдэрэлгэ.
4. Гэсэрэй гэртээ бусалга.
Түcэбэй ёһоор уншалга (шэлэн).
Үхибүүд түсэбэй ёһоор хөөрэжэ үгэнэ.
 
Зурагаар хүдэлмэри
Эдэ зурагуудые анхаралтайгаар харагты, ямар хубинуудтань хабаатайб гэжэ элирүүлэгты.
1. зураг;
2. зураг.
 
ҮI. Хэшээлэй дүн
– Абай-Гэсэр тухай шэнэ юу мэдэхэ болообта?
– Алма-Мэргэниие таанад ямар талаһаань сэгнэнэбта? г. м.
 
ҮII. Гэрэй даабари

Һайшаагдаһан эпизодые зуража, нэрэ үгэжэ, бэшэжэ ерэхэ. 


гаршаг