Гомбоев Баир Будаевич,
Захааминай аймагай Мэлын дунда
һургуулиин буряад хэлэнэй багша
 
Ц. Дон
 
БРЫНЗЫН САНХА
 
10 класс
 
Нэгэдэхи бүлэг
 
    1. Залуу хүн хадаа зугаа зайжа, өөрөөшье һаатаа гэхэдээ, Должон хэн тухай хэлэнэб?
(Гомбо)
    2. Должон хэнтэй хөөрэлдэжэ байнаб?
(Балжаатай)
    3. Должон шкаф сооһоо улаан хабтаһатай юу гаргабаб?
(Ном)
    4. Тэмээнэй һүндэ хэды процент тоһоной зүйл байдаг бэ?
(12 %)
    5. Должон үзэжэ байһан ном соогоо юунүүдые танижа яданаб?
( Химиин формулануудые)
    6. Хэниие һүнэй ажалай һургуулида эльгээхэ болоо гэжэ һананаб?
(Гамаае)
    7. Хэнэй аба шэнэ пластинкануудые асарһан байгааб?
( Дариимын аба)
    8. Гамаагай асарһан пластинканууд дээрэ ямар дуунууд байбаб?
(Татар, узбек)
    9. Гамаагай нүхэр басаган.
(Дариима)
    10. Гомбо хаана ошоһон байбаб?
(Аймаг)
    11. Должон Гамаагай юуниинь болоноб?
(Абжаа)
    12. Колхоз ямар нэрэтэйб?
(“Улаан Туг”)
    13. Должон Балжаа хоёр хаана хүдэлдэг бэ?
(Һүнэй товарна фермэдэ)
    14. Гомбо аймаг юугээр ошохо гэжэ байгааб?
(Самхаадаар)
    15. Гомбын самхаадаар ошохо гэжэ байхада, хэн хараажа болюулааб?
(Буда абга)
    16. Гомбо ямар морёор аймаг ошооб?
( Дархан бороор)
    17. Дархан боро хэнэй морин бэ?
(Гармын)
    18. Ажалдаа бэрхээр хүдэлдэг хүн.
(Ударник)
    19. Гамаа Дариима хоёр ямар һургуулида һурадаг бэ?
(Ехэ наһатанай (ликбез))
    20. Эдэ хоёртой хэн хүбүүн һурадаг бэ?
(Буяа Булад)
    21. Географиин урогто Буяа Булад ямар далай бии гэжэ буляалдааб?
(Хабхаг далай)
    22. Должонойдо сугларһан хүнүүд үдэшын хоолдо хилээмэ, шараһан мяха, хартаабха, тоһо, саахар, дабһан гэхэ мэтын хажуугаар үшөө юу эдилсээб?
(Брынзэ)
    23. Балжаа һү ээдүүлдэг талхыемни хэн нюугаа гэнэб?
(Хумбаа Дагба)
    24. – Бү ехээр энеэлдэгты, унтахадаа муухайгаар зүүдэлхэт! – гэжэ хэн хэлэнэб?
(Балжаа)
    25. Һү ээдүүлдэг талхан юун гэжэ нэрэтэйб?
(Кимозин)
    26. Гамаа индустриин институдта орожо, юун болохоб гэнэб?
(Инженер)
    27. Гамаа инженер болоходоо, урда гол дээрэ юу барихаб гэнэб?
(Гидрогэс)
    28. Ажалта үдэрэйнгөө хубаарида дүшэн кило үлүүтэй тоһо хэнтэн абаха гэгдэнэб?
(Дашатан (50800))
    29. Гомбо аймаг ороһоор, хэды хонохо гэжэ байнаб?
(Гурба)
    30. Должон Гомбын юу һайн мэдэхэб?
(Абари зан)
    31. Должон Балжаа хоёрой ажал тухайгаа хөөрэлдэжэ һуутар, хэн ёолон охёод, шангаар дуудааб?
(Гамаа)
    32. Хоёр эхэнэрэй таһалга руу ороходонь, Гамаа басаганай сэбэрхэн хөөрхэн шарайнь ямар болошоод харагдааб?
(Шара ногоон)
    33. Гамаагай бэень яажа байгааб?
(Һалганан шэшэржэ)
    34. Уйлаганаһан, мэгдэһэн Должон юун болошобо гээшэ гү гэжэ асуугааб?
(Санха)
    35. Должон Гамаа хоёрой байдаг гэр хэдыдэхиб?
(Гурбадахи)
    36. Тэрэ гэрэй сонхоор һүнеэр дүүрэн юун һүлэм-һүлэм гэжэ байгааб?
( Лаампын туяа)
    37. Гамаа басагантай тохёолдоһон гайхамшагта таамаг ушарай шалтагаа-ниие хэн мэдэхэ байгааб?
( Гансахан хүн)
 
Хоёрдохи бүлэг
 
    38. Аймагай центрһээ баруун тээшээ гүйлгэһэн далитай задагай шарга дээрэ хэды хүн һуунаб?
(Гурбан) 
    39. Эдээнэй хойноһоонь нэгэшье алхам гээгдэнгүй эмээл морёор ябаһан хүн хэн бэ?
(Гомбо) 
    40. Эдэ хүнүүдэй гүйлгэлдэжэ ябахада, юун дуулданаб?
(Шонын улилга) 
    41. Юумэнэй түрд гэхэдэ, Гомбын доошоо харахадань, юуниинь таһаршаһан ябабаб?
(Хойто уламынь). 
    42. Гомбын хоёр уламаа шангадхаад харахадань, юун үгы байбаб?
( Шаргатай хүнүүд). 
    43. Мүнөө харанхы үдэшэ юун боложо байнаб?
(Бордоһон)
    44. Гомбын дотор хайшан гэшэбэб?
(Харлашаба) 
    45. Талын дунда таамаг гүйлгэжэ ябаһан Гомбо яабаб?
(Төөриһэнөө мэдэбэ) 
    46. Гомбо бүрхэг харанхы, бүтүү саһатай һүни таамагаар гүйлгэжэ ябахадаа, юун гэжэ һанаагаа заһанаб?
(Нэгэ айл дайралдаха) 
    47. Моринойнгоо тахын мүльһэ гэшхэжэ, абяа гаргахада, юун дээрэ ороһоноо ойлгобоб?
(Голой һаба дээрэ)
    48. Энэ гол алдангүй уруудахада, ямар газар байха байгааб?
(Дээдэ Хуһата) 
    49. Төөрижэ толгойгоо эрьеһэн Гомбо хайшаа ябааб?
(Уруудахын орондо
үгсэжэ ябашаба) 
    50. Гомбын шэхэндэ юун дуулдаха шэнги болоноб?
(Нохойн хусаха) 
    51. Эсэһэн мориниинь яашабаб?
(Галгишаба)
    52. – Зай, иигээд арга һалаба даа. Мориншье ябахаа болибо. Өөрөөшье зүдэрбэб… Хэбтэхэ болоо. Нэгэл юумэ болоно бэзэ, -гэжэ гашуудалтайгаар дуугараад, Гомбо хайшан гэбэб?
(Моринһоо бууба) 
    53. Тэрэ хүлөөрөө этэржэ, нэгэ хүнэй хэбтэхээр юу хэбэб?
(Хонхор) 
    54. Үхэхэһөө урда алтан дэлхэйе хараха гэжэ бүтүү бордоһон соогуур иишэ тиишээ хомхойгоор шэртэн хаража байтараа, юу обёорооб?
(Гал) 
    55. Гал гэжэ лаб мэдэхэдээ, Гомбын доторхи хүндэ юун сэлмэн арилбаб?
(Уй гашуудал) 
    56. Хаана ерэхэдээ, һанааниинь амарбаб?
(Айлай газаа) 
    57. Гэрэй үүдэндэ ошоходонь, хэн гаража ерээб?
(Үбгэншэг хүн) 
    58. Гэрэй үүдэндэ байһан хүнэй оруулхагүй гэхэдэ, тэрээниие Гомбо хэн гээб?
(Өөрын хүн)
    59. Гэртэ ороһоор, Гомбо юу хэбэб?
(Гар хүлөө хүлшообэ) 
    60. Дулаасаһан Гомбын дууража һуухада, гэнтэ хүн мүрэ дээрэһээнь татаад, юун гэжэ асуугааб?
(Хаанахи бэлэйт?) 
    61. Гомбын харахада, стол тойроод, хэды хүн һуубаб?
(Гурбан) 
    62. Гурбан хүнэй нэгэниинь хэн байбаб?
(Намжалай Дэлэг) 
    63. Гомбо Дэлэг старшинае яагаа гэжэ һанадаг байгааб?
(Үхөө, һалаа) 
    64. Бидэнэр таниие хүлеэжэ байгаа һэмди гэжэ гурбан хүнэй ямарынь хэлэбэб?                                    
(Түргэн хэлэтэй хара хүн) 
    65. Шара хүн Гомбоһоо аймагта юу асаржа үгөө гүт гэжэ асуунаб?
(Мэдээ) 
    66. Гомбын хэлэһээр, фермэ дээрэ хэды үнеэн шэргээб?
(Зуу шахуу) 
    67. Шара хүн Гомбоһоо үшөө юун гэжэ асуугааб?
(Брынзэтнай хэр бэ?
Санхатанагүй гүт?) 
    68. Шара хүнэй элдэб юумэ һурахада, Гомбын дотор юун түрөөб?
(Һэжэг) 
    69. Шандаган малгайтай хүн танай нэрэ алдар хэн гэдэг гээшэ бэзэт гэжэ асуугааб?
(Хумбаа Дагба) 
    70. Гомбые нютагаархиниинь хэн гэдэг бэ?
(Хуба Гомбо)
    71. Гомбо тэдээнһээ хэн хаана хаб гэжэ асуугааб?
(Аймагай ветеринар) 
    72. Аймагай газарай таһагые даагша ветеринар хаана байха гэжэ Гомбые саарһатай эльгээһэн байгааб?
(Хуһатын “Хубисхал”колхоздо) 
    73. Гомбо хаана ерэшооб гэжэ һанажа байһан байгааб?
(Хуһата) 
    74. Гомбо үнэн дээрээ хаана хүрэжэ ерэшэһэн байбаб?
(Совхозой тээрмэ) 
    75. Дэлэг старшина Гомбодо совхозой тээрмын контородо юун байнаб гээб?
(Бухгалтер) 
    76. Шара хүн хэн байбаб?
(Няндаг лама) 
    77. Няндаг лама ямар зиндаатайб?
(Габжа) 
    78. Дэлэг старшина Няндаг ламадаа Гомбые хэн гэжэрхибэб?
(Зорюута эльгээгдэһэн тагнуулшан) 
    79. Шандаган малгайтай хүн хэн болоноб?
       (Галин) 
    80. Дэлэг старшина Галинда энээхэн муухай шүдхэрые хайшан гэ гэбэб?
(Буруу харуула) 
    81. Иигэжэ хэлэжэ байхадаа, Дэлэгэй хоёр нюдэн хүмэдхэ дороо хайшан гэжэ байгааб?
(Сог шэнги ялалзажа)
 
Табадахи бүлэг
 
    82. Гомбын гэртэ Хумбаа Дагба хэниие гартаа абаха гэжэ идхажа һуугааб?
(Балжаае) 
    83. һаалишадай зүблөөн дээрэ арсаатай ямар зүйл байгааб?
(Тугалгүйгөөр һаажа һургаха) 
    84. Үнеэ тугалгүйгөөр һаахые юун гэдэг бэ?
(Хайдагаар һааха) 
    85. Ямар үнеэдые тугалгүйгөөр һаажа һургаха гэжэ һаалишадые Должон үгэдөө оруулааб?
(Шэнэ тугаллаһан) 
    86. Буяа Булад фермэдэмнай хэн ерэхэнь гэжэ Должониие баясуулбаб?
(Агроном) 
    87. Буяа Булад үшөө хэд ерэхэнь гэжэ Должондо шэбэнэн хэлээб?
(Мүрдэгшэ, милиционер) 
    88. Мүрдэгшэ милиционер хоёртой хэн ерэлсээб?
(Мүнхэ түрүүлэгшэ) 
    89. Мүрдэгшэ Должонһоо Гамаа басаганай үхэһэн тухай юу хээб?
(Мүшхэбэри)
    90. Тусхай мэргэжэлтэй докторнуудай хэһэн экспертизэ Гамаа басаган юу эдиһэнһээ боложо үхөө гэжэ тодоруулааб?
(Арсеникум гэжэ хоро) 
    91. Хэдынэй үдэшэ хэһэн нэгэ хэһэг брынзэ соо тиимэ хорон байгааб?
(Январиин найманай) 
    92. Мүшхэлтын һүүлээр Должон юундэ абтааб?
(Хинамжада) 
    93. Үшөө хэд мүшхэлтэдэ орооб?
(Балжаа, Дариима) 
    94. Мүшхэлтын үедэ хэн “айхабтар эдэбхитэй хүн янзатай ороно, гарана, иишэ тиишээ солбон хүнгөөр” гүйнэб?
(Хумбаа Дагба) 
    95. Фермэ дээрэ хэн хоёрые барижа абаашаһан тухай гайхал тагнал болоноб?
(Должон Балжаа хоёрые) 
    96. һаалишадай дунда юун “радио тунхаг мэтэ хурдаар” дэлгэрээб?
(Хоб үгэ) 
    97. Хоб үгын тарахада, һаалишад юун гэжэ шоо үзэн дуугаралдааб?
(Бузар, хиирэһэн эмэд) 
    98. Должон Балжаа хоёрой тушаагдаһанай хойно үдэр үнгэрөөд байхада, фермэ дээрэ малай ажалда мэргэжэһэн хэн ерэжэ, фермын бүхы ажал хүдэлмэриие ударидан ябуулжа эхилээб?
( Агроном)
 
Долоодохи бүлэг
 
    99. Гомбын үглөөнэй хоол эдеэд һуутарнь, хэн орожо ерээб?
(Үбгэн доктор) 
    100. Доктор Гомбые үзөөд, хэзээ гэртээ харижа, ажалаа хэхээр болоош гэнэб?
(Үглөөдэр) 
    101. Гомбо газаа гараха гээд, эмшэндэ хэн гэжэ ханданаб?
(Доктор абгай) 
    102. Хүхиргэн хөөрүү, һайрхуушаг Гомбо колхоздоо ошоһоор лэ танайнгаа нэрээр юун болохоб гэнэб?
(Ударник) 
    103. Газаа гаража ябатараа, хэнтэй нюур нюураараа уулзашанаб?
(Балжаатайгаа) 
    104. Балжаа хаанаһаа ерэһэн байгааб?
(Гэртэһээ) 
    105. Балжаа хэды хоноод хаалтаһаа табигдаһан байгааб?
(Хоёр) 
    106. Тэрэ милициин хүндэ Хумбаа Дагбын үгэһэн юу абажа үгөөд ерээб?
(Бишыхан шэлтэй юумэ) 
    107. Гомбо архи уудаг хүн гү?
(Үгы, уудаггүй) 
    108. Балданай Гомбо архиин һогтуугаар моринһоо унажа, юугээ хүл-дөөжэрхёо гэжэ үгэ тарааб?
(Хүлөө) 
    109. Суглаан дээрэ һая ерэһэн агроном Гомбын хэһэн гэм зэмэ ямар гэжэ хэлэһэн байгааб?
(Тодо бэшэ байна) 
    110. Балжаа Гомбые хэн абаха танаггүйгөөр шүүмжэлнэ гэнэб?
(Хумбаа Дагба) 
    111. Хумбаа Дагба Балжаада хэниие хоблохыень зааһан, харахан шэлтэй юумэ үгэһэн байгааб?
(Должон Гомбо хоёрые)
    112. Балжаа Хумбаа Дагбын зааһые Гомбодоо хэлээ гү?
(Хэлээ) 
    113. Хубиин хоро үһөө Хумбаа Дагба хэнһээ нэхэһэн болоноб?
(Должонһоо) 
    114. Балжаа юундэ Хумбаа Дагбаһаа яаха хээхэ гээшэбиб гэжэ асууһан байгааб?
(Айһан мэгдэһэндээ) 
    115. Хумбаа Дагба Балжаада шэлтэй юумэ энээниие брынзэдээ хэжэ ээдүүлээрэй гэжэ хэн үгөө гэжэ хэлээрэй гэһэн байгааб?
(Должон) 
    116. Балжаа мүрдэгшэдэ худал юумэ хэзээдэ худал болохо гэжэ һанаад, юуень хэлээб гэнэб?
(Үнэн сэхыень) 
    117. Гомбо хэлэхэдээ, Хумбаа Дагба юу заажа үгэһэн байгаа гэнэб?
(Уһа руу хэхэ юумэ) 
    118. Хумбаа Дагба Гомбоһоо һалаад, хэнтэй хамтаржа һуу гэжэ Балжаае идхаһан байгааб?
(Намтай) 
    119. Гомбо Балжаа хоёрой хахасажа тараһанай һүүлдэ милиционер тэрээниие хаана дуудана гээб?
(Милициин зургаанда) 
    120. Гомбын арсахада, милициин хүн хэнһээ зүбшөөл абааб гэнэб?
(Докторһоо) 
    121. Гомбо милицидэ ошожо ябахадаа, юуниинь хүрэхэдэл гэнэб?
( Айдаһаниинь) 
    122. Мүрдэгшэ юун тухай мүшхөөб?
(Гомбын ябадал тухай) 
    123. Юун тухай мүшхэгдэбэ гэжэ Гомбо протоколдо уншажа, һанааниинь амарааб?
(Хохидогшын хубяар) 
    124. Эдэ бүхы үйлэ хэрэгүүдэй элирүүлэгдээд байхада, Гомбо хороо бу-салан, өөрынгөө гэмгүйе намай урда юугээрээ элирүүлхэ гэжэ хатуу шангаар сэдьхэбэб?
(Үнэн шударгуу ябадалаараа)
 
Юһэдэхи бүлэг
 
    125. Должон хэды шэнээн хаалтада һууһан байгааб?
(Һара шахуу) 
    126. Заһалтын гэртэ уруу дуруу һуужа байхадань, Должониие хаана дуудааб?
(Прокуророй кабинедтэ) 
    127. Харуулшан үшөө хэниие прокурорто асарааб?
(Балжаае)
    128. Прокуророй хэлэһээр Должон Балжаа хоёр Гамаа басаганай хоронһоо гэмтэжэ үхэһэндэ зэмэтэй байгаа гү?
(Үгы, зэмэгүй) 
    129. Должон баһа юун шэлтэй юумэ хэрэгтэ хабсаргаха тухай хэлэбэ гээшэб гэжэ гайхан һанаад, Балжаа тээшэ ямараар хараад абааб?
(Һэжэгтэй нюдөөр хилам гэжэ) 
    130. Энэ хэрэгэй түлөө хуулиин шанга харюусалгада ямар хүнүүд хабаадуулагдаха гэжэ прокурор хоёр эхэнэртэ хэлээб?
(Зэмэтэй хүнүүдынь) 
    131. Балжаа заһалтын гэрһээ гараад ябахадаа, Должондо Хумбаа Дагбын юу хэһые нюунгүй хөөрэжэ үгөөб?
(Идхаһан зааһые) 
    132. Балжаагай хөөрөөнһөө Должон Хумбаа Дагбын юу һая мэдэнэб?
(Муухай залита аашые) 
    133. Хумбаа Дагба Должониие юун гэжэ занаһан байгааб?
(Шинии зүрхэн энэ минии адха соо байна) 
    134. Должониие аймагай газарай таһаг хото юундэ эльгээгээб?
(Гурбан һарын курсда) 
    135. Должоной фермэ дээрэ байхадаа ойлгожо ядадаг шухала зүйлнүүдтэ тодо һонор харюу хэд үгэдэг байгааб?
(Курсын багшанар)
    136. Должон курсынгаа һуралсал ямараар дүүргээб?
(Магтаалтай һайнаар)
    137. Курсһаа тарахынгаа урда үдэшэ сугтаа байһан эхэнэрнүүдтэй хаана ошооб?
(Кинодо) 
    138. Инаг дуран тухай кино хаража һуутараа, хэниие һанаад, сэдьхэлынь тэсэшэгүй боложо, Должон сеансын дүүрээдүй байтар гаража ябашооб?
(Ёндониие) 
    139. Должоной байрадаа ерээд байхада, хүршэ таһалга соонь хэды хүн хөөрэлдэжэ байнаб?
(Хоёр) 
    140. Хэн хэдэн мянган түхэриг һангай мүнгэ абаад зугадаа гэжэ Должон дуулаһан байгааб?
(Совхозой тээрмын бухгалтер) 
    141. Хүршэ таһалгадань ороһон хүн хэды сагта вагондо һууха һэм гэнэб?
(Арбан нэгэн сагта) 
    142. Должон арһан дэгэлтэй хүниие хэн гэжэ танибаб?
(Дэлэг старшина) 
    143. Арбаад жэлэй саана Дэлэг старшина Должоной эхэ эсэгэһээ юуень хүнгэн сэнгээр худалдажа абаһан байгааб?
(Зээрдэ үреэень) 
    144. Тиихэдээ тэрэ зарим мүнгыень үгэнгүй яажархиһан байгааб?
(Эдижэрхиһэн) 
    145. “Бишни уур соо хээд нюдэхэдэ оногдохогүй, уһан соо хаяад дарахада шэнгэхэгүй хүн шууб даа,” – гэжэ хэн хэлэнэб?
(Дэлэг старшина) 
    146. Иимэ юумэ дуулахадаа, Должон юун гэжэ шиидэбэб?
(Эрхэ бэшэ барижа үгэхэ) 
    147. “Мүр ганса, поездһоо гээгдүүлжэ үзэхэ юм байна,” – гэжэ һанаад, Должон юун гэжэ бахардуугаар ооглооб?
(Байгты! Байгты!) 
    148. “… Энэ ороолон эмые! “ – гэжэ зэрлиг абяа гараад, Дэлэг старшина хормой дороһоо юу гаргааб?
(Ута кинжал хутага) 
    149. Должон һүрдэһэн, айһандаа юун гэжэ шангаар хашхаран, һүгэдэн унааб?
(Дэлэг старшина, яабат!)

гаршаг