Будацыренова Очигма Галановна,
үндэһэтэнэй 24-дэхи лицей


ТЕМЭ: ТҮЛӨӨНЭЙ НЭРЫН ОЛОНОЙ ТОО
6-дахи класс

ЗОРИЛГО: Түлөөнэй нэрэнүүдэй олоной тоогой залгалтануудые зүбөөр бэшэжэ һуралга, бэхижүүлгэ. Аман ба бэшэмэл хэлэлгэдээ түлөөнэй нэрэнүүдэй олоной тоо зүбөөр хэрэглэн бэшэжэ һураха шадалтай болгохо.
ХЭРЭГСЭЛ: Опорно конспект, магнитофон, Ц. Сампиловай зураг, телефон.

ХЭШЭЭЛЭЙ ЯБАСА

ЭМХИДХЭЛЭЙ ҮЕ: Хэшээлэй зорилго ба түсэбтэй һурагшадые танилсуулха. Хэшээлэй түсэб бүхэндэ ямар ажал хэгдэхэб, юу хэжэ шадаха болохо ёһотойб гэжэ хэлэгдэхэ.

1.Танай мэдэсэ
2. Шэнэ һонин
3. Манай амжалтанууд
4. Шэдитэ үгэнүүд
5. Соёлой һонин
6. “Сагай уларил”

1. “ТАНАЙ МЭДЭСЭ”: Дабталгын асуудалнууд:

1. Ямар үгэнүүд түлөөнэй нэрэ болоноб?
(Юумэ, тэмдэг ба тоо нэрлэдэггүй, харин тэдэниие заажа, тэдэнэй түлөө хэрэглэгдэдэг үгэнүүд).
2. Тэрэ мэдүүлэл соо ороходоо, мэдүүлэлэй ямар гэшүүн болодог юм? (Ном сооһоо мэдүүлэл оложо, жэшээнүүд дээрэ харуулха).
3. Түлөөнэй нэрэнүүд удхаараа хэды янзын байдаг бэ? (6 янза).

Опорно конспект-схемэ хэрэглэн харюу бэлдэхэ:

би, ши, тэрэ ------- нюурай
энэ, эдэ ------- зааһан
хэн, юун ------- асууһан
бүхы, булта ------- хамтын
ямар нэгэн, зарим
бусад, өөрөө


2. “ШЭНЭ ҺОНИН”: Түлөөнэй нэрэнүүд ямарнууд олоной тоогой залгалта абахаб? .
Һурагшад гурбан бүлэг боложо хубаараад өөһэдөө хүдэлнэ. Үгтэһэн схемэ хэрэглэн, асуудалнуудта харюу бэлдэхэ:

1- дэхи бүлэг 2- дохи бүлэг 3- дахи бүлэг
Би – ман, бидэ, бидэнэр:
Ши – та, таанар;
Тэрэ – тэдэ, тэдэнэр
Энэ – эдэ, эдэнэр
Тэрэ – тэдэ, тэдэнэр
Иимэ – иимэнүүд
Зарим – заримууд.
Буса – бусад
Алин – алинууд
Хэн – хэд
Юун – юунүүд
Ямар – ямарнууд

а) Эдэ ямар түлөөнэй нэрэнүүд ямар янзын бэ?
б) Эдэ түлөөнэй нэрэнүүд ямарнууд олоной тоогой залгалта абанаб?
в) Ямар түлөөнэй нэрэнүүд олоной тоогой залгалта абанагүйб?

Бүлэг бүхэнэй харюусаһанай һүүлээр, багша тобшолол хэхэ:
1. Түлөөнэй нэрэнүүд олоной тоогой иимэнүүд залгалтануудые абана: залгалтануудые самбарта үлгэхэ (бэшэхэ):

-нар

-нэр

-ууд

-үүд


2. Нэгэдэхи бүлэг – нюурай; хоёрдохи – зааһан, тодо бэшэ; гурбадахи – асууһан.
3. Хамталһан түлөөнэй нэрэнүүд олоной тоогой залгалта абадаггүй.

3. “МАНАЙ АМЖАЛТАНУУД”: Энэ хуудаһандаа мэдэсэеэ шалгаха. Хоёр бүлэг боложо хубаараад, даабаринуудые дүүргэхэ.
а). Упр. 145. стр. 118. (дунда зэргын шадалтайнуудта):

Буулгажа бэшэхэдээ нэгэнэй тоогой түлөөнэй нэрэ - нэгэ, олоной тоогой - хоёр зурагты. б) Упр. 158. (бэрхэ һурагшадта):
Түлөөнэй нэрэнүүдые олоной тоодо табижа бэшээд, залгалтыень тэмдэглэгты. Даабарияа шалгахадаа, нэгэ хүнэй ажалые шагнаад, өөһэдөө заһаха, шалгаха.


4. “ШЭДИТЭ ҮГЭНҮҮД”: Энэ хуудаһанда түлөөнэй нэрэнүүдые хэлэлгэдээ хэрэглэжэ туршаха. Гурбан мин. бэлэдхэл хэгдэхэ.
Самбарта:

“Сайн байна!”
“Һайн бэлэйт”
“Намда хэлэжэ үгыт!”
“ Би таниие гуйха байнаб!”
“Танда баяр хүргэнэб!”

Үгтэһэн шэдитэ үгэнүүдые ба түлөөнэй нэрэнүүдые хэрэглэн, телефоноор хөөрөө үнгэргэхэ.. (Хоёр хүнэй хөөрөөе шагнаад, хэды түлөөнэй нэрэнүүдые хэрэглэнэб гэжэ тоолохо, залгалтыень шалгаха)

5. “СОЁЛОЙ ҺОНИН”: Ц. Сампиловай “Нюрга сохилго” гэһэн зураг һурагшадта дурадхагдана.
1. Багша уран зураашын 100 жэлэй ойдо зорюулагдаһан хөөрөөе һурагшадтай үнгэргэхэ.
2. Самбарта нэгэ хүн хүдэлнэ. Точконуудай орондо таараха түлөөнэй нэрэ табиха.
... мэдээжэ уран зурааша Догно нютагта түрэһэн юм. ... ”Талын дуран”, “Адуушан” гэһэн зурагуудынь олондо мэдээжэ. ... ... һайндэрые үргэн дэлисэтэйгээр угтан үнгэргэхэ ёһотойбди (бидэ, энэ, манай, тэрэнэй). Һурагша ажалаа уншаха, бэшэниинь шалгаха.

6. “САГАЙ УЛАРИЛ”: (Багшын тобшолол) Түлөөнэй нэрэнүүдэй олоной тоогой залгалта зүбөөр табижа, бэшэлгэдээ ба хэлэлгэдээ хэрэглэжэ шадаха болоһон ба олоной тоогой түлөөнэй нэрэнүүд: -д; -нар; -нэр; -ууд; үүд; -нууд гэһэн залгалтануудай хүсөөр бии болоно гэжэ ажаглаһан тухай, хамталһан түлөөнэй нэрэнүүд олоной тоогой залгалта абадаггүй гэжэ мэдэһэн тухай хэлэгдэхэ. Гэртээ эдэ ойлгосонуудаа бэхижүүлэн, иимэ даабари дүүргэхэ: Упр. 159. стр. 118.