4.4 ТООЛОҺОН ТООГОЙ НЭРЫН ҺҮҮЛЭЙ –Н ХАШАЛГАНИИЕ ЗҮБ БЭШЭЛГЭ

1. Тоолоһон тоогой нэрэнүүдые хойно хойноһоонь тооложо хэлэхэдэ, мүн эдэнэй хойто тээ дахин, хүрэтэр г.м. үгэнүүдэй ороходо, тэдэнэр һүүлэйнгээ н хашалганиие гээдэг: гурба, дүрбэ, таба, зургаа, долоо, арба дахин, хори хүрэтэр, гуша гаран, таби шахуу г.м. Зүгөөр нэрын падеждэ байхадаа, мүн тоолоһон элирхэйлэгшэ болоходоо, н хашалганаа гээдэггүй: гурбан, табан, табан зуун наян найман, хорин үхэр, зуун хонин г.м.

2. Нэгэн, мянган гэжэ тоогой нэрэнүүд бүридэлтэ тоогой нэрэдэ оролсоходоо, н-гүйгөөр бэшэгдэдэг: нэгэ мянга хоёр зуун. Зүгөөр мянган гэжэ тоогой нэрэ тоолоһон элирхэйлэгшэ болоходоо, н-тэйгээр бэшэгдэдэг: мянган түхэриг; тиихэдэ нэгэн гэжэ тоогой нэрэ элирхэйлэгшэ болоошье һаа, н-гүйгөөр бэшэгдэдэг: нэгэ хүн, нэгэ дэбтэр.

3. Тоолоһон тоогой нэрэнүүдые дабхарлажа хэлэхэдэ, нэгэ хадаа түрүүшынхинь н-гүйгөөр, үгы һаа хоёрдохинь н-гүйгөөр бэшэгдэдэг. Нэгэ юумэндэ эды тэды юумэ хүрэбэ гэһэн удхатайгаар хэрэглэгдээ һаань, түрүүшын тоо н-гүй бэшэгдэхэ: Гурба гурбан алим хүртэбэ. Хэрбээ нэгэдэхи тоогойнь хоёрдохиёо тоолон элирхэйлээ һаа, хоёрдохинь н-гүй бэшэгдэхэ: Гурбан гурба хэдыб? Арбан арба – зуу.

4. Тоолоһон тоогой нэрэнүүдые тоогоор бэшээд, падежнэ залгалтыень зурлаагаар таһалжа бэшэхэдэ болохо юм: 10-һаа 2-ые хорооходо, 8 үлэхэ. Майн 1-дэ һайндэрлэхэбди.

5. Дугаарлаһан тоое тоогоор бэшэхэдээ, бэшэ тоогой нэрэнүүдһээ бэлэхэнээр илгаруулхын тула удаань зурлаа табяад, -дахи (-дэхи, -дохи) гэжэ залгалтыень табихада болохо юм: 4-дэхи, 75-дахи нюур г.м.