6.4 ҮЙЛЭ ҮГЫН ХЭРЭГЛЭЛГЭ

Үйлэ үгэнүүд мэдүүлэл соо ехэнхидээ хэлэгшэ болоод байдаг. Мүн нэрлүүлэгшэшье, элирхэйлэгшэшье, нэмэлтэшье, ушарлагшашье болодог. Жэшээнь:

 

Бата Буда хоёр

Нэгэтэ Бата Буда хоёр номой дэлгүүртэ оробо. Тэндэ гоё зурагтай номые абаха гэжэ Бата шиидэбэ. Мүнгөө тоолоходонь, нэгэ мүнгэн дуташаба. Батын нүхэрһөөн нэгэ мүнгэ эрихэ гэхэдэнь, тэрэнь дуулаашагүй болоод, газаашаа шамдуухан гараадхёо һэн.

Худалдагша Батада ном үгөөд:

– Ном уншаха дуратай хадаа манай дэлгүүртэ ходо ерэжэ бай. “Муу гэдэг юун гээшэб” гэдэгые тэрьедэжэ ошоһон нүхэрһөөн асуугаарай, – гэжэ захиба (Д.Ошоров).

Энэ хөөрөөн соохи мэдүүлэлнүүдтэ үйлэ үгөөр гаргагдаһан хэлэгшэнүүд (оробо, шиидэбэ, дуташаба, гараадхёо һэн, ерэжэ бай, асуугаарай, захиба), ушарлагшанууд (абаха гэжэ, тоолоходонь, эрихэ гэхэдэнь, дуулаашагүй болоод, шамдуухан, үгөөд, уншаха, тэрьедэжэ, ошоһон), нэмэлтэ (гэдэгые) гэшүүд хэрэглэгдэһэн байна.