10.2 ЗҮЙР ҮГЫН ГАРАЛГА

Зүйр үгэнүүд анхандаа бэеэ дааһан үгэнүүд байһан аад, залгалтануудые абажа хубилһан, анханайнгаа удхые гээһэн, хабаатай үгэтэеэ хабсаран нэгэдэһэн, бусад зүйр үгэнүүдтэеэ хамтаран бүридэмэл зүйр үгэнүүд болоһон байдаг:

а) залгалтануудые абажа зүйр үгэ болоһон: мүн (ямар? Т.н.), юм (юун? Ю.н.), -гүй (үгы, ямар? Т.н.), -дүй (үды, ямар? Т.н.), гээшэ, гээбы, гэгшэ (гэ яа? Үйлэ үгэ) г.м.

б) залгалтануудые абажа, анханайнгаа удха гээһэн: һэн (а+гсан), алтай (а+лэ+тай), һай (а+гсу+гай), хаяа (хуй+ийан), һаа (а+са) г.м.

в) хабаатай үгэтэеэ хабсаран үгүүлэгдэдэг зүйр үгэнүүд: -б (ябанаб), -ш (ошонош), -бди (гүйнэбди) г.м.

г) бусад зүйр үгэнүүдтэеэ суг үгүүлэгдэдэг зүйр үгэнүүд: аабза, аалам, бэзэбди, гээшэбта г.м.

д) бүридэмэл зүйр үгэнүүд: бэшэ һэн гү, гээшэ һэн хаб даа, юм һэн гээшэ бы даа г.м.

ЗҮЙР ҮГЫН ИЛГАРАЛ

Зүйр үгэнүүд хэлэлгэ соо хэрэглэгдэһэн үгэ болон мэдүүлэлнүүдтэ нэмэри удха оруулхадаа, дотороо олон янзын бүлэг болон илгарна: нюурай, буруушааһан, баталһан, шангадхаһан, асууһан, өөрсэгүйн, багсааһан г.м.


Зүйр үгэнүүдэй илгарал

Хабаатай үгэтэеэ хамта бэшэгдэхэ

Гансаараа болон олоороо тусгаар бэшэгдэхэ

1. Нюурай

-би (-б, -м), -бди
(-ди, -мди);
-ш (-ши), -т (-та);

 

2. Асууһан

гү, бэ, ааб, аал, бы,
хаяа, алтай.

3. Буруушааһан

-гүй, -дүй

бэшэ, бү, бэшэ ааб даа

4. Баталһан

 

һэн, юм, ха, даа, бшуу,
агша, гээшэ

5. Шангадхаһан

 

лэ (л), аалам гэбэл

6. Өөрсэгүйн

-шье, -шьегүй,
-шье һаа, -шье

 

7. Тухайлһан

 

бэзэ, аабза, хаяа,
гээбы.