Зүйр үгэнүүд анхандаа бэеэ дааһан үгэнүүд байһан аад, залгалтануудые абажа хубилһан, анханайнгаа удхые гээһэн, хабаатай үгэтэеэ хабсаран нэгэдэһэн, бусад зүйр үгэнүүдтэеэ хамтаран бүридэмэл зүйр үгэнүүд болоһон байдаг:
а) залгалтануудые абажа зүйр үгэ болоһон: мүн (ямар? Т.н.), юм (юун? Ю.н.), -гүй (үгы, ямар? Т.н.), -дүй (үды, ямар? Т.н.), гээшэ, гээбы, гэгшэ (гэ яа? Үйлэ үгэ) г.м.
б) залгалтануудые абажа, анханайнгаа удха гээһэн: һэн (а+гсан), алтай (а+лэ+тай), һай (а+гсу+гай), хаяа (хуй+ийан), һаа (а+са) г.м.
в) хабаатай үгэтэеэ хабсаран үгүүлэгдэдэг зүйр үгэнүүд: -б (ябанаб), -ш (ошонош), -бди (гүйнэбди) г.м.
г) бусад зүйр үгэнүүдтэеэ суг үгүүлэгдэдэг зүйр үгэнүүд: аабза, аалам, бэзэбди, гээшэбта г.м.
д) бүридэмэл зүйр үгэнүүд: бэшэ һэн гү, гээшэ һэн хаб даа, юм һэн гээшэ бы даа г.м.
Зүйр үгэнүүд хэлэлгэ соо хэрэглэгдэһэн үгэ болон мэдүүлэлнүүдтэ нэмэри удха оруулхадаа, дотороо олон янзын бүлэг болон илгарна: нюурай, буруушааһан, баталһан, шангадхаһан, асууһан, өөрсэгүйн, багсааһан г.м.
Зүйр үгэнүүдэй илгарал |
Хабаатай үгэтэеэ хамта бэшэгдэхэ |
Гансаараа болон олоороо тусгаар бэшэгдэхэ |
1. Нюурай |
-би (-б, -м), -бди |
|
2. Асууһан |
-б |
гү, бэ, ааб, аал, бы, |
3. Буруушааһан |
-гүй, -дүй |
бэшэ, бү, бэшэ ааб даа |
4. Баталһан |
|
һэн, юм, ха, даа, бшуу, |
5. Шангадхаһан |
|
лэ (л), аалам гэбэл |
6. Өөрсэгүйн |
-шье, -шьегүй, |
|
7. Тухайлһан |
|
бэзэ, аабза, хаяа, |