4.2. МЭДҮҮЛЭЛЭЙ ЗОРИЛГООРОО БОЛОН ҮГҮҮЛБЭРЕЭРЭЭ ИЛГАРАЛ

Юумэн тухай юрэ мэдээсэжэ хэлэһэн мэдүүлэлые хөөрэһэн гэнэ. Жэшээнь: Үглөөгүүр эртэ. Зүгын хотондо хон-жэн. Зүгынүүд гэрэйнгээ үүдэндэ нойроо һэргээжэ һуунад (Б. Санжин).

Юумэн тухай мэдэхэ гэжэ хэлэһэн мэдүүлэлые асууһан гэнэ. Асууһан мэдүүлэлнүүд -б, бэ, гү, аал, алтай, хаяа г.м. асуудалай зүйр үгэнүүдэй хүсөөр, тусхай асууһан үгүүлбэриин хүсөөр бии болодог. Һүүлдэнь асуудалай тэмдэг табидаг. Жэшээнь: Долгор. Зай, хаана тэрээнээ нюуба хадагалба гээшэбта? (Ц. Шагжин). Яаха хээхэ бэлэйб? Хойноһоонь гүйхэм гээшэ гү? (Н. Балдано).

Юумэ хэхые баалан хэлэһэн мэдүүлэлые идхаһан гэнэ. Жэшээнь: Үгы, ши һанаа сэдьхэлээ бү зобо. Эхыншни амиды һууһан сагта бидэ хоёр арга шадалаараа оролдожо байхабди. Иигээд байхада, нүхэр, ши эндэһээ түргэн зайлажа, холо болыш. (Х. Намсараев).

Мэдүүлэлнүүд үгүүлбэреэрээ шангадхаһан болон шангадхаагүй байдаг. Шангадхаһан мэдүүлэлэй хойно шангадхалай тэмдэг табидаг. Жэшээнь: Аа! Баригдаабши-и! Байз! Хэмши! Байз гэнэм! Үү, хамһалсыт, мулта һүрэбэл! (Б. Мунгонов).




Холбуулал

1. Ойлгомжо тэмдэглэдэг

2. Хоёр хубиһаа бүридэдэг:

Дулдыданги үгэ - Асуудал - Гол үгэ

3. Илгаань:

а) Сүлөө

Хонидоо ниилүүлэн

Тогтомол

Ганзага ниилүүлэн

б) Нэрэ холбуулал

Юум. н.
Түл. н.
Тоогой н.
Тэмд. н.

Үйлэ үгын:
Мэдүүлһэн түлэб
Хандаһан түлэб
Причастна түлэб
Деепричастна түлэб
Дайбар үгэ