ЮРЫН МЭДҮҮЛЭЛ

5.2. МЭДҮҮЛЭЛЭЙ ШУХАЛА ГЭШҮҮДЫЕ ХЭРЭГЛЭЛГЭ

1. Нэрлүүлэгшэ

а) нэрлүүлэгшын заагша: ________ (болбол, хадаа, гээшэ, гэдэг г.м.)
б) заагшынь орхигдоходо: ________-
в) түлөөнэй нэрэ байхадань: ________

2. Хэлэгшэ

а) юрын хэлэгшэ: нэгэ бэеэ дааһан үгөөр гаргагдаһан;
б) бүридэмэл хэлэгшэ: хоёр гү, али хэдэн бэеэ дааһан үгөөр гаргагдаһан;
в) хэлэгшэтэй суг бэшэгдэдэг зүйр үгэнүүд: -л, -б, -бди, -м, -мди.-ши, -т, -та;
г) хэлэгшэһээ амяараа бэшэгдэдэг зүйр үгэнүүд: юм, һэн, ха, даа, гү, аабза г.м.


Мэдүүлэл соохи гол үйлэдэгшые тэмдэглэжэ, хэн? юун? гэһэн асуудалда харюусаһан шухала гэшүүниие нэрлүүлэгшэ гэнэ.

Мэдүүлэл соохи гол үйлэ тэмдэглэжэ, юу хэнэб? яанаб? ямар бэ? г.м. асуудалнуудта харюусадаг мэдүүлэлэй шухала гэшүүниие хэлэгшэ гэнэ.

Нэрлүүлэгшэ хэлэгшэ хоёр юумэнэй, тэмдэгэй, тоогой, түлөөнэй нэрэнүүдээр, үйлэ, дайбар үгэнүүдээр болон бусад аргаар гаргагдана. Жэшээнь: Һайниинь түрүүлжэ, һалбарынь удаарба. "А" - алфавидай эхин. Гэнтэ гэнэтэй, хожом хойшолонтой. Эгэшэ дүү хоёр ээм сасуу.

Нэрлүүлэгшын бүридэлые хэлэгшын бүридэлтэй холбохын тула, болбол, хадаа, гээшэ, гэдэг г.м. заагшадые хэрэглэдэг. Эдэ нэрлүүлэгшын заагшанууд орхигдоод, байха, болохо, гэхэ гэһэн, хэлэгшын холболтонууд, юм, һэн, даа, бэлэй г.м. зүйр үгэнүүдээр хэлэгшэ һүүлтээгүй һаань, нэрлүүлэгшын заагшын һуурида зурлаа табина. Жэшээнь: Түмэр - шухала металл. Би, ши, энэ, тэрэ г.м. түлөөнэй нэрээр гаргагдаһан нэрлүүлэгшын хойно зурлаа табигдахагүй. Жэшээнь: Тэрэ һонин ном.

Хэлэгшэ нэгэ бэеэ дааһан үгэһөө байгаа һаа юрын, харин байха, болохо, гэхэ гэһэн холболтотой гү, али тогтомол холбуулалнуудаар гаргагдаһан байгаа һаа, бүридэмэл байдаг. Жэшээнь: Суглаан үргэлжэлһөөр. Олон асуудал хэлсэхэ юм. Наран үдэ үнгэржэ байна.




Холбуулал

1. Ойлгомжо тэмдэглэдэг

2. Хоёр хубиһаа бүридэдэг:

Дулдыданги үгэ - Асуудал - Гол үгэ

3. Илгаань:

а) Сүлөө

Хонидоо ниилүүлэн

Тогтомол

Ганзага ниилүүлэн

б) Нэрэ холбуулал

Юум. н.
Түл. н.
Тоогой н.
Тэмд. н.

Үйлэ үгын:
Мэдүүлһэн түлэб
Хандаһан түлэб
Причастна түлэб
Деепричастна түлэб
Дайбар үгэ