Анхан сагһаа буряад арадай хэрэглэжэ ябаһан хэлэнэй ехэнхи хубинь үндэһэн буряад үгэнүүдһээ бүридэнэ: эхэ, эсэгэ, аха, дүү, орон, нютаг, гэр, бараан, мал, адууһан, ажал, хэрэг г.м. олон мянган үгэнүүд болоно. Эдэ үгэнүүдынь олон зуун жэл соо хэрэглэгдэхэ зуураа, олон тоото шэнэ үгэнүүдые гарган баяжаһан байна. Жэшээнь: яба – ябаха, ябадал, ябаса, ябуул, ябууд, ябалга, ябаган, ябагаар, ябуулха, ябадаг, ябааша, ябуулга г.м.
Дэлхэйн хэлэнүүдһээ буряад хэлэнэй үгын жасада ороһон үгэнүүдые абтаһан үгэнүүд гэдэг.
Хүршэ ажаһуудаг монгол, ород, хитад, түбэд хэлэнүүдһээ үни сагһаа абтаһан үгэнүүдэй ехэнхи хубинь буряадшалагдан хэлэгдэдэг болоһон байдаг: сайн, асууха, соносхол, урасхал, хубисхал г.м. монгол хэлэнһээ; пеэшэн, хилээмэн, халааша, боошхо, боожо г.м. ород хэлэнһээ; сонхо, даалин (бүд), анза (түлбэри), банша (пельмен), ханза, сай, дэн г.м. хитад хэлэнһээ; дасан, лама, хамба, субарга г.м. түбэд хэлэнһээ абтаһан юм.
Һүүлэй зуу гаран жэлэй үеһөө ород хэлэ дамжажа, Баруун Европын хэлэнүүдэй үгэнүүд буряад хэлэндэ ороһон байна: тетрадь, театр, философи (грек хэлэнһээ), канцеляри, монетэ (латин хэлэнһээ), лагерь, галстук (немец хэлэнһээ), пьесэ, вальс (француз хэлэнһээ), трамвай, футбол (англи хэлэнһээ) г.м.
Уг гарбалаараа илгарал
Наран, уһан, үүлэн |
|
Парта, клуб |
|
Үхэг, эргэнэг, туйба |
|
|
Луноход, космонавт, хубилган шэнэдхэлгэ |
Һайндэр, агууехэ |