1.2 ХЭЛЭЛГЫН ХУБИНУУДАЙ ЗОХИЛДОЛ БОЛОН НАЙРАЛДАЛ

Нэрэ болон үйлэ хэлэлгын хубинууд мэдүүлэлэй бүридэлдэ орохын тула, түхэлөөрөө хубилжа зохилдодог болон найралдадаг юм.

Буряад хэлэнэй нэрэ үгэнүүд гү, али юумэнэй, тэмдэгэй, тоогой, түлөөнэй нэрэнүүд нэгэ янзаар зохилдодог, нэгэ адляар падежэй залгалтануудые абадаг гээшэ. Тиимэһээ бүхы нэрэ үгэнүүдэй түхэлөөрөө хубилалта адли болоно.

Буряад хэлэнэй үйлэ үгэнүүдэй хубилалта найралдал гэдэг. Үйлэ үгэнүүдэй найралдал мэдүүлһэн, хандаһан, причастна болон деепричастна дүрбэн түлэбүүдээр хубилна.

Дайбар, дахуул, холболто, зүйр болон аянгалһан үгэнүүд юрэнхыдөө зохилдодог болон найралдадаггүй юм. Гэбэшье дайбар болон дахуул үгэнүүд зарим ушарта падежэй болон хамаадалай залгалтануудые, бусад зарим туһалагша үгэнүүдынь найралдалайшье залгалта хэрэглэһэн байжа болодог. Жэшээнь: Тииһэнэй һүүлдэ юрын үгэ андалдажа, түр һууһанай хойно ямар хэрэгээр ерэһэнээ хэлэжэ эхилдэг ёһотой байгаа. Тиимэ дээрэһээнь мүнөө гэрэй эзэн үбгэ һамган хоёр тэдэ айлшадайнгаа юу хэлэһыень, юун болохыень хүлеэжэ ядан байгаа һэн. Гэрэй эзэнэй тарган, улааша һамган гал дээрээ хоёр бидруугай горшоог һэнжэгэд байса табяад, тэрээн соогоо бүхэли мяха үйнэ (Х.Намсараев). Эндэ һүүлдэ, дээрэһээнь, дээрээ, соогоо г.м. үгэнүүд зүгэй падежэй, гурбадахи нюурта болохоор хамаадалнуудтай залгалтануудые г.м. абана.






Энэ hэдэб соо дасхал үгы байна



Энэ hэдэб соо дасхал үгы байна