Падежэй залгалта -эй болон өөртэ хамаадалай залгалта -ээ адлирхуугаар, тодо бэшээр үгүүлэгдэдэг. Эдэниие зүб бэшэхын тулада, ямар падеждэ, ямар ушарнуудта хэрэглэгдэдэгыень мэдэхэ хэрэгтэй.
1. Хамаанай падежэй -эй залгалта мүн үйлын падежэй өөртэ хамаадалай -ээ залгалта адлирхуугаар үгүүлэгдэдэг: гэрэй – гэрээ. Иимэ ушарта удхаарнь болон асуудалаарнь илгаха: хэнэй? юунэй? гэжэ асуудалтай һаань, -эй бэшэхэ, хэнээ? юугээ? гэһэн асуудалтай һаань, -ээ бэшэхэ. Жэшээнь: Юунэй сонхоб? – Гэрэй сонхо. Юугээ сагаадааб? – Гэрээ сагаадаа (өөрынгөө гэрые сагаадаа гэһэн удхатай).
2. Зүгэй падежэй -тэ залгалтада өөртэ хамаадалай -ээ. Залгалта нэмэхэдэ, -тээ болоод, хамтын падежэй -тэй залгалтатай адлирхуугаар, тодо бэшээр үгүүлэгдэдэг: гэртэй – гэртээ. Иимэ ушарта эдэниие мүн баһа удхаарнь болон асуудалаарнь илгаха: юунтэй? гэжэ асуудалтай һаань, -тэй бэшэхэ; юундээ? гэһэн асуудалтай һаань, -тээ бэшэхэ. Жэшээнь: Бата хэнтэй һуунаб? – Бата Цэрээтэртэй һууна. Абань хэндэ ном абааб? – Абань Цэрээтэртээ ном абаа (өөрынгөө Цэрээтэртэ гэһэн удхатай). Бэшэ хэлэлгын хубинууд мүн баһа энэ дүримые баримталха ёһотой.
-Эй, -ээ залгалтануудые бэшэхэ дүримэй хүсэнэг
Х. |
-эй |
юунэй? гэрэй хана |
Ү. |
-ээ |
юугээ? гэрээ бариба |
Хм. |
-тэй |
юунтэй? гэртэй болобо |
З. |
-тээ |
хаана? гэртээ һууна |